
މަތިވެރި އަޚުލާޤު
ރިވެތި އަޚްލާޤުގެ ސަބަބުން ހިތްތައް ލެނބިގެންދެއެވެ.

ރިވެތި އަޚްލާޤުގެ ސަބަބުން ހިތްތައް ލެނބިގެންދެއެވެ.

ޢަމަލުތައްއަދާކުރުމުގައި އިޚްލާޞްތެރިކަން އިތުރުވެ ހަމައެކަނި ﷲ އަށްޓަކައި އެކަންކަން އަދާކުރާނަމަ އެކަންކުރާމީހަކުވާހުށީ އެންމެ މަތީ ދަރަޖަތަކުގައެވެ.

އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު ޞާލިޙު ޢަމަލެއް އަޅަކުކޮށްފިނަމަ އެއީ ކިތަންމެ ކުޑަކަމެއްކަމުގައިވިޔަސް ﷲ ތަޢާލާ އެކަމެއް ޤަބޫލުކުރައްވައި ގިނަގުނަކޮށްދެއްވާނެއެވެ.

ފަހެ ތިބާގެ ހުރިހާ ޢަމަލެއް ﷲ އަށްޓަކައި ޚާލިޞްކުރާށެވެ. އަދި އެއްވެސް މީހަކަށް ނުބަލާށެވެ.

ބައެއް މީހުން ހީކުރާ ގޮތުގައި އިޚްލާޞްތެރިވާން ޖެހެނީ ހަމައެކަނި ނަމާދުގައާއި ޤުރުއާން ކިޔަވާއިރާ އަދި ދީނަށް ދަޢުވަތުދިނުމާއި ހޭދަކުރުންފަދަ ބޭރުފުށުން ފެންނަ އަޅުކަންތައް އަދާކުރާއިރުކަމުގައެވެ. ނަމަވެސް މިއީ ރަނގަޅު ހިޔެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ އަޅުކަމެއް

އިސްލާމްދީނުގައި ހަމައެކަނި ބަލާމިންގަނޑަކީ ޢަމަލުތައް އިތުރުކުރުމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް ވާޖިބުވެގެންވަނީ ﷲ އަށްޓަކައި އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ސުންނަތާ އެއްގޮތްވާގޮތަށް ޢަމަލުތައްކުރުމެވެ.

އަޅާ އޭނާގެ ވެރިރައްބަށް ކިޔަމަން ގަތުމާއި އެއިލާހާ ކުއްތަންވުމާއި ޢަމަލުތައް އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކުރުމަކީ ދީނުގެ އަޞްލެވެ.

އެންމެ ފުރަތަމަ ތިބާގެ ނަފްސު ޙިސާބުކުރަންވީ ފަރުޟުކަންތައްތަކުގައެވެ. އެކަމުގައި އުނިކަމެއްވާކަން ހަނދާންވެއްޖެނަމަ އެކަމެއް އިޞްލާޙުކޮށްގެން ނުވަތަ އަލުންކޮށްގެންވިޔަސް އެކަން ރަނގަޅުކުރާނީއެވެ.

ޙައްޤުގޮތުގައި ބާއްޖެރިވެއްޖެމީހެއްގެ ކިބައިގައި ތިން ކަމެއް ހުންނާނެއެވެ. އެއީ: ނިޢުމަތެއް ލިބުމުން ޝުކުރުކުރުމާއި މުޞީބާތެއް ޖެހުމުން ކެތްތެރިވުމާ އަދި ފާފައެއްކުރެވުމުން ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދިދެންނެވުމެވެ.

ﷲ އަށް ކިޔަމަން ނުވެ ބާއްޖަވެރިކަން ޙާޞިލުކުރެވޭނެ އެއްވެސް މަގެއް ނުވެއެވެ. ގިނައިން ހެޔޮޢަމަލުކޮށް، ފާފަތަކާއި ކުށްތަކުން ދުރުހެލިވެއްޖެމީހަކު އުޅޭނީ ބާއްޖަވެރި ދިރިއުޅުމެކެވެ. އަދި އޭނާ ވާހުށީ އޭނާގެ ރައްބާ ކުއްތަންވެގެންނެވެ.

ބާއްޖަވެރިކަމަކީ ހުވަފެނުގެ ބަގީޗާއެވެ.

ޢަރަބި ބަހުގައި ނަސްޚުގެ މާނައަކީ ފޮހެލުމެވެ. ނުވަތަ ބަދަލުކުރުމެވެ. [1] އަދި ޝަރުޢީ އިޞްޠިލާޙުގައި ނަސްޚަކީ: ޝަރުޢީ ޚިޠާބަކުން ޝަރުޢީ ޙުކުމެއް އުފުއްލެވުމެވެ. [2] ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތައް މަންސޫޚުވުމުގައި އެކި ޙިކުމަތްތައް އޭގައި

﴿ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ﴾ މާނައީ: “ދެން އެދުވަހުން ހަމަކަށަވަރުން (ދުނިޔޭގައި ތިޔަބައިމީހުންނަށް ލިބުނު) ނިޢުމަތްތަކާމެދު ތިޔަބައިމީހުންނާ ސުވާލުކުރައްވާނެކަން ކަށަވަރެވެ.” އެބަހީ: އެމަތިވެރިވެގެންވާ މަޤާމުގައި އެހިނދުން ނިޢުމަތްތަކާމެދު ތިޔަބައިމީހުންނާ ސުވާލުވެވޭނެއެވެ. މިއާޔަތުގެ މުރާދާމެދު

ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ﴿٦﴾ ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ ﴿٧﴾ މާނައީ: ” ހަމަކަށަވަރުން، ތިޔަބައިމީހުން ނަރަކަ ދެކޭނެކަން ކަށަވަރެވެ. [6] ދެންހަމަ ޔަޤީންކަމުގެ ދުށުމުން، ތިޔަބައިމީހުން އެ ނަރަކަ ދެކޭނެކަން ކަށަވަރެވެ. [7]

އެއަށްފަހު އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ﴿٣﴾ ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿٤﴾ މާނައީ: ” ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ނިކަންހުރެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް އެނގޭނެތެވެ. [3] ދެންވެސް، ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ނިކަންހުރެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް އެނގޭނެތެވެ.

ޒިޔާރަތްތައް ހެދުމަކީ ޝަރުޢީ ގޮތުން ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއް ހެއްޔެވެ. އެއީ އިސްލާމްދީނުގައި ނަހީކުރެވިފައިވާ ކަމެކެވެ.

ރިވެތި އަޚްލާޤުގެ ސަބަބުން ހިތްތައް ލެނބިގެންދެއެވެ.

ޢަމަލުތައްއަދާކުރުމުގައި އިޚްލާޞްތެރިކަން އިތުރުވެ ހަމައެކަނި ﷲ އަށްޓަކައި އެކަންކަން އަދާކުރާނަމަ އެކަންކުރާމީހަކުވާހުށީ އެންމެ މަތީ ދަރަޖަތަކުގައެވެ.

އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު ޞާލިޙު ޢަމަލެއް އަޅަކުކޮށްފިނަމަ އެއީ ކިތަންމެ ކުޑަކަމެއްކަމުގައިވިޔަސް ﷲ ތަޢާލާ އެކަމެއް ޤަބޫލުކުރައްވައި ގިނަގުނަކޮށްދެއްވާނެއެވެ.

ފަހެ ތިބާގެ ހުރިހާ ޢަމަލެއް ﷲ އަށްޓަކައި ޚާލިޞްކުރާށެވެ. އަދި އެއްވެސް މީހަކަށް ނުބަލާށެވެ.

ބައެއް މީހުން ހީކުރާ ގޮތުގައި އިޚްލާޞްތެރިވާން ޖެހެނީ ހަމައެކަނި ނަމާދުގައާއި ޤުރުއާން ކިޔަވާއިރާ އަދި ދީނަށް ދަޢުވަތުދިނުމާއި ހޭދަކުރުންފަދަ ބޭރުފުށުން ފެންނަ އަޅުކަންތައް އަދާކުރާއިރުކަމުގައެވެ. ނަމަވެސް މިއީ ރަނގަޅު ހިޔެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ އަޅުކަމެއް

އިސްލާމްދީނުގައި ހަމައެކަނި ބަލާމިންގަނޑަކީ ޢަމަލުތައް އިތުރުކުރުމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް ވާޖިބުވެގެންވަނީ ﷲ އަށްޓަކައި އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު، ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ސުންނަތާ އެއްގޮތްވާގޮތަށް ޢަމަލުތައްކުރުމެވެ.

އަޅާ އޭނާގެ ވެރިރައްބަށް ކިޔަމަން ގަތުމާއި އެއިލާހާ ކުއްތަންވުމާއި ޢަމަލުތައް އެއިލާހަށް ޚާލިޞްކުރުމަކީ ދީނުގެ އަޞްލެވެ.

އެންމެ ފުރަތަމަ ތިބާގެ ނަފްސު ޙިސާބުކުރަންވީ ފަރުޟުކަންތައްތަކުގައެވެ. އެކަމުގައި އުނިކަމެއްވާކަން ހަނދާންވެއްޖެނަމަ އެކަމެއް އިޞްލާޙުކޮށްގެން ނުވަތަ އަލުންކޮށްގެންވިޔަސް އެކަން ރަނގަޅުކުރާނީއެވެ.

ޙައްޤުގޮތުގައި ބާއްޖެރިވެއްޖެމީހެއްގެ ކިބައިގައި ތިން ކަމެއް ހުންނާނެއެވެ. އެއީ: ނިޢުމަތެއް ލިބުމުން ޝުކުރުކުރުމާއި މުޞީބާތެއް ޖެހުމުން ކެތްތެރިވުމާ އަދި ފާފައެއްކުރެވުމުން ފާފަފުއްސެވުމަށް އެދިދެންނެވުމެވެ.

ﷲ އަށް ކިޔަމަން ނުވެ ބާއްޖަވެރިކަން ޙާޞިލުކުރެވޭނެ އެއްވެސް މަގެއް ނުވެއެވެ. ގިނައިން ހެޔޮޢަމަލުކޮށް، ފާފަތަކާއި ކުށްތަކުން ދުރުހެލިވެއްޖެމީހަކު އުޅޭނީ ބާއްޖަވެރި ދިރިއުޅުމެކެވެ. އަދި އޭނާ ވާހުށީ އޭނާގެ ރައްބާ ކުއްތަންވެގެންނެވެ.

ބާއްޖަވެރިކަމަކީ ހުވަފެނުގެ ބަގީޗާއެވެ.

ޢަރަބި ބަހުގައި ނަސްޚުގެ މާނައަކީ ފޮހެލުމެވެ. ނުވަތަ ބަދަލުކުރުމެވެ. [1] އަދި ޝަރުޢީ އިޞްޠިލާޙުގައި ނަސްޚަކީ: ޝަރުޢީ ޚިޠާބަކުން ޝަރުޢީ ޙުކުމެއް އުފުއްލެވުމެވެ. [2] ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އާޔަތްތައް މަންސޫޚުވުމުގައި އެކި ޙިކުމަތްތައް އޭގައި

﴿ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ﴾ މާނައީ: “ދެން އެދުވަހުން ހަމަކަށަވަރުން (ދުނިޔޭގައި ތިޔަބައިމީހުންނަށް ލިބުނު) ނިޢުމަތްތަކާމެދު ތިޔަބައިމީހުންނާ ސުވާލުކުރައްވާނެކަން ކަށަވަރެވެ.” އެބަހީ: އެމަތިވެރިވެގެންވާ މަޤާމުގައި އެހިނދުން ނިޢުމަތްތަކާމެދު ތިޔަބައިމީހުންނާ ސުވާލުވެވޭނެއެވެ. މިއާޔަތުގެ މުރާދާމެދު

ދެން އެއަށްފަހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ﴿٦﴾ ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ ﴿٧﴾ މާނައީ: ” ހަމަކަށަވަރުން، ތިޔަބައިމީހުން ނަރަކަ ދެކޭނެކަން ކަށަވަރެވެ. [6] ދެންހަމަ ޔަޤީންކަމުގެ ދުށުމުން، ތިޔަބައިމީހުން އެ ނަރަކަ ދެކޭނެކަން ކަށަވަރެވެ. [7]

އެއަށްފަހު އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ﴿٣﴾ ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿٤﴾ މާނައީ: ” ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ނިކަންހުރެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް އެނގޭނެތެވެ. [3] ދެންވެސް، ހަމަހިލާ އެހެންނަކުން ނުވާނެއެވެ. ނިކަންހުރެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް އެނގޭނެތެވެ.

ޒިޔާރަތްތައް ހެދުމަކީ ޝަރުޢީ ގޮތުން ހުއްދަކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއް ހެއްޔެވެ. އެއީ އިސްލާމްދީނުގައި ނަހީކުރެވިފައިވާ ކަމެކެވެ.










