ކަށްވަޅުގައި އެކަނި އޮންނަން ޖެހޭނެކަން ހަނދުމަކުރުން ނަފްސުތައް އިޞްލާޙުވަނީ އޭގެ ނިމުމުގެ މަތިން ހަނދުމަކުރުމުންނެވެ. ކަށްވަޅުގައި އެކަނިމާއެކަނި ވާންޖެހޭނެކަން އަޅާއަށް ޔަޤީންކުރެވުމުންނާއި ޞާލިޙު ޢަމަލުން ފިޔަވާ ތިބާއަށް ފައިދާ ނުކުރާނެކަން ޔަޤީންވުމުންނާއި މުޅިއިންސާނިއްޔަތަށްވެސް ކަށްވަޅުގެ
ސުވަރުގެއާއި ނަރަކައަށް ވެއްދުމަކީ މީސްތަކުންގެ ބާރުގެ ދަށުގައިވާ ކަމެއް ނޫންކަން ހިތް މައްޗަށް ގެނައުން ބަޔަކަށް ދެއްކުމަށްޓަކައި ޢަމަލުކުރާއިރު، އެބައިމީހުންނަކީވެސް ތިބާއެކޭ އެއްފަދައިން، ބިރުގަނެފައިވާ ޙާލު މަޙުޝަރުބިމަށް އެއްކުރެވޭނެ ނިކަމެތި ބައެއްކަމުގެ
ޢަމަލުތައް ޤަބޫލުނުވެދާނެތީ އެކަމަށް ބިރުވެތިވުން ކޮންމެ ހެޔޮ ޢަމަލެއް ކުރާއިރުވެސް އެއީ މާމޮޅު ޢަމަލެއްކަމުގައި ނުދެކޭށެވެ. އަދި އެކަމެއް ޤަބޫލުނުވެދާނެތީ އެކަމަށް ބިރުވެތިވާށެވެ. ސަލަފުންގެ ބޭކަލުން ދުޢާކުރައްވައެވެ. “اللهُمَّ إنَّا نَسْأَلُكَ العَمَلَ الصَّالِحَ
ހެޔޮކަމުގައި ތިބާއަށްވުރެ ކުރިއަރާދިޔަ ޞާލިޙުބޭކަލުންގެ ޢަމަލުތަކަށް ބެލުން ހެޔޮޢަމަލުކުރުމުގައި ވާދަކުރާއިރު، ތިބާ ތިޔަ އުޅޭ ޒަމާނުގައި އުޅޭ، ޢަމަލުގައި ތިބާއަށްވުރެ ފަހަތުގައި އުޅޭ މީހުންނަށް ނުބަލާށެވެ. އަދި އަބަދުވެސް، ނަބީބޭކަލުންނާއި ޞާލިޙުން އުޅުއްވި ގޮތް
އިންސާނާގެ ހެޔޮޢަމަލުތައް ފާސިދުކޮށްލުމަށް ޝައިޠާނާ ދިމާކުރެއެވެ. މުއުމިނު އަޅާ މެދުނުކެނޑި އޭނާގެ ޢަދާވަތްތެރިޔާކަމުގައިވާ އިބިލީހާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދުކުރެއެވެ. އެއީ އީމާންކަމުގެ މަތީގައި އަދި ޢަމަލުތައް ޚާލިޞު ކުރާމީހެއްގެ ގޮތުގައި އޭނާގެ ވެރިރައްބާ ބައްދަލުވެއްޖައުމަށް ދާންދެނެވެ.
ދެއްކުންތެރިޔާގެ އުންމީދުވަނީ ގެއްލެނިވެގެންނެވެ. އަދި އޭނާގެ މަސައްކަތްވަނީ ބޭކާރުވެގެންނެވެ. އަދި އޭނާއާ މުޢާމަލާތް ކުރެވޭނީ އޭނާ އެދުނު ގޮތާ ޚިލާފަށެވެ. އަދި އޭނާއަށް ދެޢުޤޫބާތެއް ދެވޭނެއެވެ. އެއީ ދުނިޔަވީ ޢުޤޫބާތާއި އުޚްރަވީ ޢުޤޫބާތެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه وصحبه أجمعين. މިއަދު ވަރަށް ގިނަމީހުންގެ ޝަކުވާއަކަށްވެފައިވާ އެއްކަމަކީ ކަންކަން ކުރުމަށް ވަގުތުނުވާކަމެވެ. އަދި އަބަދުވެސް ވަރަށް ބިޒީކޮށް އުޅެން
ތިބާ ކުރާ އެއްވެސް ހެޔޮ ޢަމަލަކީ ކުޑަކަމެއްކަމުގައި ނުދެކޭށެވެ. އެކަމަކީ ތިބާއަށް ކިތަންމެ ކުޑަކަމެއްކަމުގައި ހީވިޔަސް، އެއީ ތިބާ ސުވަރުގެއަށް ވަނުމުގެ ސަބަބުކަމުގައިވުން އެކަށީގެންވެއެވެ. ހަމައެއާއެކު ތިބާކުރާ އެއްވެސް ފާފައަކީވެސް ކުޑަކަމެއްކަމުގައި ހީނުކުރާށެވެ. އެއީ
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. ދުނިޔަވީ ޙަޔާތުގައި މީސްތަކުން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔެއްގެ ކަންކަމާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކޮށް ލަފާކޮށް އަދި ފާޑުކިޔާވެސް ހަދާފާނެއެވެ. އަދި ބައެއް
އިމާމެއްގެ ފަހަތުގައި ނަމާދުކުރަމުންދާއިރު ކުށު ސަޖިދަ ޖަހަން ވީތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ އޮޅުން އަރާގޮތްވެއެވެ. މިލިޔުމުގައި ވަރަށް ކުރު ގޮތަކަށް މިބަލަލާނީ މިޙާލަތްތަކުގައި ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތްތަކަށެވެ. އިމާމުމީހާއާއެކީ ނަމާދުގެ ހުރިހާ ރަކުޢަތެއް އަދާކުރިމީހާއަށް އޮތީ
ﷲ އަށް ވަކީލުކުރުމަކީ ހިތަށް ހިތްފަސޭޙަކަން ލިބިގެންދާކަމެކެވެ. އަދި ޙާލަތު ރަނގަޅުވެގެންދާ ކަމެކެވެ. އަދި ނުބައިމީހުންގެ ރޭވުންތަކުން ސަލާމަތްވެގެންދާކަމެކެވެ. އަޅުތަކުންގެ ކިބައިން މެދުވެރިވާ އަނިޔާއާއި ދުއްތުރާތަކުގެ ތެރެއިން ސަލާމަތްވުމަށް ކުޅަދާނަވެގެންނުވާ ކަންކަމުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އެންމެ
ފަހެ، މީސްތަކުންނާ މުޢާމަލާތްކުރާއިރު ބަސްމަގު ބޭނުންކުރަންވީ ގޮތާއި ވާހަކަދެއްކުމުގައި ހިފަހައްޓަންވީ މިންގަނޑުތައް މިދީނުގައިވަނީ ބަޔާންކުރެވިގެންނެއެވެ.
ސަބަބުތަކަށް މާ ބޮޑަށް ބަރޯސާވުމަކީ މީހާގެ ހިތުގައި އޮންނަ އެއްކައުވަންތަކަމުގެ ޢަޤީދާގައިވާ އުނިކަމެކެވެ. އަދި ސަބަބުތަކަކީ ކަމެއްވުމުގައި ބޭނުން އެއްޗެއްކަމުގައި ނުދެކުމަކީ ސިކުނޑީގެ އުނިކަމެކެވެ. އަދި ސަބަބުތަކަށް އެކީ ފުރަގަސް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާ
ﷲއަށް ވަކީލުކުރުމަކީ ދީނުގައި ވަރަށް މަތީ ޤަދަރެއް ދެވިފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ އެއިލާހަށް އަޅުކަންއަދާކުރުމާ އެކުއެކީ އެކަންވެސް ޛިކުރުކުރައްވާފައެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِ﴾ [سورة هود ١٢٣] މާނައީ: “ފަހެ،
އިޚްލާޞްތެރިކަމެއް ނުވާނަމަ ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ޤަބޫލުނުވެވޭނެއެވެ. އަދި ކިތަންމެ ގިނަ ޢަމަލެއްކުރިޔަސް އިޚްލާޞްތެރިކަމެއް ނުވާނަމަ އެކަންކަން އޭނާއަށް ރައްދުކުރެވޭނެއެވެ. އިޚްލާޞްތެރިކަމަކީ އަޅާގެ މައްޗަށް ޝައިޠާނާ ވެރިވެގަތުމަށް އޮތް ހުރަހެކެވެ. އިބިލާހާ ބެހޭގޮތުން ﷲ ތަޢާލާ
ދީލަތިކަމަކީ ޢާލަމުތަކުގެ ވެރިރައްބުގެ ޞިފަފުޅެކެވެ. އަޅާގެ ޤަޞްދުރަނގަޅުވެއްޖެނަމަ، ޢަމަލުކުރުމުގެ ސަބަބުތައް އޭނާއަށް ފަހިނުވެއްޖެނަމަ ޙާލަތެއްގައި ފަހެ އޭނާއަށް އެކަމުގެ އަޖުރުލިބިގެންދެއެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާގެ ދީލަތިވަންތަކަމާއި ފަޟްލުވަންތަކަމުންނެވެ. ޖާބިރު ބުން ޢަބްދުﷲ رضي الله
ކަށްވަޅުގައި އެކަނި އޮންނަން ޖެހޭނެކަން ހަނދުމަކުރުން ނަފްސުތައް އިޞްލާޙުވަނީ އޭގެ ނިމުމުގެ މަތިން ހަނދުމަކުރުމުންނެވެ. ކަށްވަޅުގައި އެކަނިމާއެކަނި ވާންޖެހޭނެކަން އަޅާއަށް ޔަޤީންކުރެވުމުންނާއި ޞާލިޙު ޢަމަލުން ފިޔަވާ ތިބާއަށް ފައިދާ ނުކުރާނެކަން ޔަޤީންވުމުންނާއި މުޅިއިންސާނިއްޔަތަށްވެސް ކަށްވަޅުގެ
ސުވަރުގެއާއި ނަރަކައަށް ވެއްދުމަކީ މީސްތަކުންގެ ބާރުގެ ދަށުގައިވާ ކަމެއް ނޫންކަން ހިތް މައްޗަށް ގެނައުން ބަޔަކަށް ދެއްކުމަށްޓަކައި ޢަމަލުކުރާއިރު، އެބައިމީހުންނަކީވެސް ތިބާއެކޭ އެއްފަދައިން، ބިރުގަނެފައިވާ ޙާލު މަޙުޝަރުބިމަށް އެއްކުރެވޭނެ ނިކަމެތި ބައެއްކަމުގެ
ޢަމަލުތައް ޤަބޫލުނުވެދާނެތީ އެކަމަށް ބިރުވެތިވުން ކޮންމެ ހެޔޮ ޢަމަލެއް ކުރާއިރުވެސް އެއީ މާމޮޅު ޢަމަލެއްކަމުގައި ނުދެކޭށެވެ. އަދި އެކަމެއް ޤަބޫލުނުވެދާނެތީ އެކަމަށް ބިރުވެތިވާށެވެ. ސަލަފުންގެ ބޭކަލުން ދުޢާކުރައްވައެވެ. “اللهُمَّ إنَّا نَسْأَلُكَ العَمَلَ الصَّالِحَ
ހެޔޮކަމުގައި ތިބާއަށްވުރެ ކުރިއަރާދިޔަ ޞާލިޙުބޭކަލުންގެ ޢަމަލުތަކަށް ބެލުން ހެޔޮޢަމަލުކުރުމުގައި ވާދަކުރާއިރު، ތިބާ ތިޔަ އުޅޭ ޒަމާނުގައި އުޅޭ، ޢަމަލުގައި ތިބާއަށްވުރެ ފަހަތުގައި އުޅޭ މީހުންނަށް ނުބަލާށެވެ. އަދި އަބަދުވެސް، ނަބީބޭކަލުންނާއި ޞާލިޙުން އުޅުއްވި ގޮތް
އިންސާނާގެ ހެޔޮޢަމަލުތައް ފާސިދުކޮށްލުމަށް ޝައިޠާނާ ދިމާކުރެއެވެ. މުއުމިނު އަޅާ މެދުނުކެނޑި އޭނާގެ ޢަދާވަތްތެރިޔާކަމުގައިވާ އިބިލީހާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދުކުރެއެވެ. އެއީ އީމާންކަމުގެ މަތީގައި އަދި ޢަމަލުތައް ޚާލިޞު ކުރާމީހެއްގެ ގޮތުގައި އޭނާގެ ވެރިރައްބާ ބައްދަލުވެއްޖައުމަށް ދާންދެނެވެ.
ދެއްކުންތެރިޔާގެ އުންމީދުވަނީ ގެއްލެނިވެގެންނެވެ. އަދި އޭނާގެ މަސައްކަތްވަނީ ބޭކާރުވެގެންނެވެ. އަދި އޭނާއާ މުޢާމަލާތް ކުރެވޭނީ އޭނާ އެދުނު ގޮތާ ޚިލާފަށެވެ. އަދި އޭނާއަށް ދެޢުޤޫބާތެއް ދެވޭނެއެވެ. އެއީ ދުނިޔަވީ ޢުޤޫބާތާއި އުޚްރަވީ ޢުޤޫބާތެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه وصحبه أجمعين. މިއަދު ވަރަށް ގިނަމީހުންގެ ޝަކުވާއަކަށްވެފައިވާ އެއްކަމަކީ ކަންކަން ކުރުމަށް ވަގުތުނުވާކަމެވެ. އަދި އަބަދުވެސް ވަރަށް ބިޒީކޮށް އުޅެން
ތިބާ ކުރާ އެއްވެސް ހެޔޮ ޢަމަލަކީ ކުޑަކަމެއްކަމުގައި ނުދެކޭށެވެ. އެކަމަކީ ތިބާއަށް ކިތަންމެ ކުޑަކަމެއްކަމުގައި ހީވިޔަސް، އެއީ ތިބާ ސުވަރުގެއަށް ވަނުމުގެ ސަބަބުކަމުގައިވުން އެކަށީގެންވެއެވެ. ހަމައެއާއެކު ތިބާކުރާ އެއްވެސް ފާފައަކީވެސް ކުޑަކަމެއްކަމުގައި ހީނުކުރާށެވެ. އެއީ
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. ދުނިޔަވީ ޙަޔާތުގައި މީސްތަކުން އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔެއްގެ ކަންކަމާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކޮށް ލަފާކޮށް އަދި ފާޑުކިޔާވެސް ހަދާފާނެއެވެ. އަދި ބައެއް
އިމާމެއްގެ ފަހަތުގައި ނަމާދުކުރަމުންދާއިރު ކުށު ސަޖިދަ ޖަހަން ވީތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ އޮޅުން އަރާގޮތްވެއެވެ. މިލިޔުމުގައި ވަރަށް ކުރު ގޮތަކަށް މިބަލަލާނީ މިޙާލަތްތަކުގައި ޢަމަލުކުރަންވީ ގޮތްތަކަށެވެ. އިމާމުމީހާއާއެކީ ނަމާދުގެ ހުރިހާ ރަކުޢަތެއް އަދާކުރިމީހާއަށް އޮތީ
ﷲ އަށް ވަކީލުކުރުމަކީ ހިތަށް ހިތްފަސޭޙަކަން ލިބިގެންދާކަމެކެވެ. އަދި ޙާލަތު ރަނގަޅުވެގެންދާ ކަމެކެވެ. އަދި ނުބައިމީހުންގެ ރޭވުންތަކުން ސަލާމަތްވެގެންދާކަމެކެވެ. އަޅުތަކުންގެ ކިބައިން މެދުވެރިވާ އަނިޔާއާއި ދުއްތުރާތަކުގެ ތެރެއިން ސަލާމަތްވުމަށް ކުޅަދާނަވެގެންނުވާ ކަންކަމުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އެންމެ
ފަހެ، މީސްތަކުންނާ މުޢާމަލާތްކުރާއިރު ބަސްމަގު ބޭނުންކުރަންވީ ގޮތާއި ވާހަކަދެއްކުމުގައި ހިފަހައްޓަންވީ މިންގަނޑުތައް މިދީނުގައިވަނީ ބަޔާންކުރެވިގެންނެއެވެ.
ސަބަބުތަކަށް މާ ބޮޑަށް ބަރޯސާވުމަކީ މީހާގެ ހިތުގައި އޮންނަ އެއްކައުވަންތަކަމުގެ ޢަޤީދާގައިވާ އުނިކަމެކެވެ. އަދި ސަބަބުތަކަކީ ކަމެއްވުމުގައި ބޭނުން އެއްޗެއްކަމުގައި ނުދެކުމަކީ ސިކުނޑީގެ އުނިކަމެކެވެ. އަދި ސަބަބުތަކަށް އެކީ ފުރަގަސް ދިނުމަކީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތާ
ﷲއަށް ވަކީލުކުރުމަކީ ދީނުގައި ވަރަށް މަތީ ޤަދަރެއް ދެވިފައިވާ ކަމެކެވެ. ﷲ ތަޢާލާވަނީ އެއިލާހަށް އަޅުކަންއަދާކުރުމާ އެކުއެކީ އެކަންވެސް ޛިކުރުކުރައްވާފައެވެ. އެއިލާހު ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِ﴾ [سورة هود ١٢٣] މާނައީ: “ފަހެ،
އިޚްލާޞްތެރިކަމެއް ނުވާނަމަ ހެޔޮ ޢަމަލުތައް ޤަބޫލުނުވެވޭނެއެވެ. އަދި ކިތަންމެ ގިނަ ޢަމަލެއްކުރިޔަސް އިޚްލާޞްތެރިކަމެއް ނުވާނަމަ އެކަންކަން އޭނާއަށް ރައްދުކުރެވޭނެއެވެ. އިޚްލާޞްތެރިކަމަކީ އަޅާގެ މައްޗަށް ޝައިޠާނާ ވެރިވެގަތުމަށް އޮތް ހުރަހެކެވެ. އިބިލާހާ ބެހޭގޮތުން ﷲ ތަޢާލާ
ދީލަތިކަމަކީ ޢާލަމުތަކުގެ ވެރިރައްބުގެ ޞިފަފުޅެކެވެ. އަޅާގެ ޤަޞްދުރަނގަޅުވެއްޖެނަމަ، ޢަމަލުކުރުމުގެ ސަބަބުތައް އޭނާއަށް ފަހިނުވެއްޖެނަމަ ޙާލަތެއްގައި ފަހެ އޭނާއަށް އެކަމުގެ އަޖުރުލިބިގެންދެއެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާގެ ދީލަތިވަންތަކަމާއި ފަޟްލުވަންތަކަމުންނެވެ. ޖާބިރު ބުން ޢަބްދުﷲ رضي الله
