مادة التوحيد ٤ – ފުރަތަމަ ފަޞްލުގެ ޖަވާބުތައް
ފުރަތަމަ ފަޞްލުގެ ޖަވާބުތައް
ފުރަތަމަ ފަޞްލުގެ ޖަވާބުތައް
ދަންނާށެވެ. ޠާޣޫތަށް ކާފިރުވެގެން މެނުވީ ﷲ ތަޢާލާއަށް އީމާންވެގެންހުރި މުއުމިނަކަށް ނުވެވޭނެއެވެ. ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ އަންނަނިވި ވަޙީބަސްފުޅެވެ. ﴿لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ۖ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ ۚ فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن
ﷲ ތަޢާލާއާއި އެއިލާހުގެ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ނިސްބަތްކޮށް، ވާހަކައެއް ދައްކާނަމަ އެކަމުގައި ނުހަނު ސަމާލުވާންޖެހެއެވެ.
ޣައިބުގެ ޢިލްމު އެނގިވޮޑިގެންވަނީ ހަމައެކަނި ﷲއަށެވެ.
ދެވަނައީ (ދެވަނަ ޠާޣޫތަކީ): ﷲގެ ޙުކުމްތައް ބަދަލުކުރާ ޙާކިމާއެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ އަންނަނިވި ބަސްފުޅެވެ. ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ
الطُّغْيَانُ ގެ މާނައަކީ: ޙައްދުފަހަނައަޅައިދިޔުމެވެ.
ﷲއަށް އީމާންވުމުގެ މާނަ: އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ﷲއަކީ ޙައްޤުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ ހަމައެކަނި އިލާހުކަމަށާއި، އަދި އެއިލާހު ފިޔަވާ އަޅުކަންވެވޭ ފަރާތްތަކަކީ ބާޠިލުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ ފަރާތްތަކެއްކަމުގައި އިޢުތިޤާދުކުރުމެވެ. އަދި އަޅުކަމުގެ އެންމެހާ ވައްތަރުތަކެއް އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު އެއިލާހަށް
ހަމައެކަނި ފުރަތަމަ ނުވަ ޤަރުނު އަޅުގަނޑު ޛިކުރުކޮށްފައިވާ ސަބަބު: އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ދެން އައި ދުވަސްވަރުގައި އާލާކުރުމެއް ނުވަތަ މުޅިން އާ މަސައްކަތްތަކެއް ނުވާތީއެވެ.
ޠާޣޫތުތަކަށް ކާފަރުވުން ޞައްޙަވާނީ ވަރަށް ގިނަ ކަންތައްތަކެއްގެ ޛަރީޢާއިންނެވެ.
އަޅުގަނޑު މިފޮތް ފަށާފައިވާނީ تَمْهِيْد އަކުންނެވެ. އޭގައިވާނީ تدوين السنة ގެ މާނަ ބަޔާންކޮށްދީފައެވެ.
މި ބަޔާންކޮށްދެވެނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިން ޖީލަކަށް ފަހު ޖީލެއް ވަޑައިގެން ސަލަފުއްޞާލިޙުން ކުރައްވާފައިވާ ބުރަ މަސައްކަތްތަކެވެ
ﷲ ތަޢާލާވަނީ ޙަދީޘްގެ އަހުލުވެރިންނަކީ ދީނުގެ އަސާސްތަކެއްކަމުގައި ލައްވާފައެވެ
ރަސޫލުބޭކަލުންނަކީ : ﷲ ތަޢާލާގެ ޝަރީޢަތް މީސްތަކުންނަށް ފޯރުކޮށްދެއްވުމަށް މީސްތަކުންގެ ގާތަށް ފޮނުއްވުނު ބޭކަލުންނެވެ.
ތިންވަނަ ބައި: تَوْحِيْدُ الأَسْمَاءِ وَالصِّفَاتِ تَوْحِيْدُ الأَسْمَاءِ وَالصِّفَاتِ އަކީ: ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުގައި ވާރިދުވެފައިވާ ﷲ ތަޢާލާގެ އެންމެހާ އިސްމުފުޅުތަކާއި ޞިފަފުޅުތަކަށް އީމާންވުމެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހުގެ ނަފްސުފުޅު ޞިފަކުރައްވާފައިވާ
ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އެއިލާހު ޚިޔާރުކުރެއްވި ޖަމާޢަތުގެ ތެރެއިންވުމަށް އެއިލާހު ބަޔަކު ހޮއްވެވިއެވެ.
ނަބަވީ ސުންނަތް އެއްކުރެވި، ރައްކާތެރި ކުރެވުނު ގޮތް
ފުރަތަމަ ފަޞްލުގެ ޖަވާބުތައް
ދަންނާށެވެ. ޠާޣޫތަށް ކާފިރުވެގެން މެނުވީ ﷲ ތަޢާލާއަށް އީމާންވެގެންހުރި މުއުމިނަކަށް ނުވެވޭނެއެވެ. ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ އަންނަނިވި ވަޙީބަސްފުޅެވެ. ﴿لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ۖ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ ۚ فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن
ﷲ ތަޢާލާއާއި އެއިލާހުގެ ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم އަށް ނިސްބަތްކޮށް، ވާހަކައެއް ދައްކާނަމަ އެކަމުގައި ނުހަނު ސަމާލުވާންޖެހެއެވެ.
ޣައިބުގެ ޢިލްމު އެނގިވޮޑިގެންވަނީ ހަމައެކަނި ﷲއަށެވެ.
ދެވަނައީ (ދެވަނަ ޠާޣޫތަކީ): ﷲގެ ޙުކުމްތައް ބަދަލުކުރާ ޙާކިމާއެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ އަންނަނިވި ބަސްފުޅެވެ. ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ
الطُّغْيَانُ ގެ މާނައަކީ: ޙައްދުފަހަނައަޅައިދިޔުމެވެ.
ﷲއަށް އީމާންވުމުގެ މާނަ: އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ﷲއަކީ ޙައްޤުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ ހަމައެކަނި އިލާހުކަމަށާއި، އަދި އެއިލާހު ފިޔަވާ އަޅުކަންވެވޭ ފަރާތްތަކަކީ ބާޠިލުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ ފަރާތްތަކެއްކަމުގައި އިޢުތިޤާދުކުރުމެވެ. އަދި އަޅުކަމުގެ އެންމެހާ ވައްތަރުތަކެއް އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު އެއިލާހަށް
ހަމައެކަނި ފުރަތަމަ ނުވަ ޤަރުނު އަޅުގަނޑު ޛިކުރުކޮށްފައިވާ ސަބަބު: އެއީ ހަމަކަށަވަރުން ދެން އައި ދުވަސްވަރުގައި އާލާކުރުމެއް ނުވަތަ މުޅިން އާ މަސައްކަތްތަކެއް ނުވާތީއެވެ.
ޠާޣޫތުތަކަށް ކާފަރުވުން ޞައްޙަވާނީ ވަރަށް ގިނަ ކަންތައްތަކެއްގެ ޛަރީޢާއިންނެވެ.
އަޅުގަނޑު މިފޮތް ފަށާފައިވާނީ تَمْهِيْد އަކުންނެވެ. އޭގައިވާނީ تدوين السنة ގެ މާނަ ބަޔާންކޮށްދީފައެވެ.
މި ބަޔާންކޮށްދެވެނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިން ޖީލަކަށް ފަހު ޖީލެއް ވަޑައިގެން ސަލަފުއްޞާލިޙުން ކުރައްވާފައިވާ ބުރަ މަސައްކަތްތަކެވެ
ﷲ ތަޢާލާވަނީ ޙަދީޘްގެ އަހުލުވެރިންނަކީ ދީނުގެ އަސާސްތަކެއްކަމުގައި ލައްވާފައެވެ
ރަސޫލުބޭކަލުންނަކީ : ﷲ ތަޢާލާގެ ޝަރީޢަތް މީސްތަކުންނަށް ފޯރުކޮށްދެއްވުމަށް މީސްތަކުންގެ ގާތަށް ފޮނުއްވުނު ބޭކަލުންނެވެ.
ތިންވަނަ ބައި: تَوْحِيْدُ الأَسْمَاءِ وَالصِّفَاتِ تَوْحِيْدُ الأَسْمَاءِ وَالصِّفَاتِ އަކީ: ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުގައި ވާރިދުވެފައިވާ ﷲ ތަޢާލާގެ އެންމެހާ އިސްމުފުޅުތަކާއި ޞިފަފުޅުތަކަށް އީމާންވުމެވެ. އެއީ ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހުގެ ނަފްސުފުޅު ޞިފަކުރައްވާފައިވާ
ފަހެ ހަމަކަށަވަރުން އެއިލާހު ޚިޔާރުކުރެއްވި ޖަމާޢަތުގެ ތެރެއިންވުމަށް އެއިލާހު ބަޔަކު ހޮއްވެވިއެވެ.
ނަބަވީ ސުންނަތް އެއްކުރެވި، ރައްކާތެރި ކުރެވުނު ގޮތް