[vstrsnln_info]

މި ވެބްސައިޓުގައިވާ ލިޔުންތައް ނަކަލު ކުރާނަމަ މި ވެބްސައިޓަށާއި ލިޔުންތެރިއާއަށް ހަވާލާދެއްވާ!

މި ވެބްސައިޓުގައިވާ ލިޔުންތައް ނަކަލު ކުރާނަމަ މި ވެބްސައިޓަށާއި ލިޔުންތެރިއާއަށް ހަވާލާދެއްވާ!

އައްޝައިޚް ޢިމްރާން މުޙައްމަދު ޢަލީ

تَدْوِيْنُ السُّنَّةِ النَّبَوِيَّةِ – 14 –

ޖާބިރުގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ.

ﷲ ގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ތިމަން ބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި ހުންނެވި ހިނދު އެކަލޭގެފާނުގެ މައްޗަށް ޤުރުއާން ބާވައިލެއްވުނެވެ. އަދި އޭގެ ތަފްސީރު އެކަލޭގެފާނަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވައެވެ. އެ ޤުރުއާނުގައިވާ ކަމަކަށް އެކަލޭގެފާނު ޢަމަލުކުރައްވައިފިނަމަ ތިމަން ބޭކަލުންވެސް އެކަމަކަށް ޢަމަލުކުރައްވަމެވެ.”

تَدْوِيْنُ السُّنَّةِ النَّبَوِيَّةِ – 13 –

އަބޫ ޢުމަރު އިބްނު ޢަބްދުލްބައްރު ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު صلى الله عليه وسلم ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައިވަނީ ދެގޮތަކަށެވެ.   ފުރަތަމައީ: ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އިޖުމާލީކޮށް އައިސްފައިވާ ކަންތައްތައް ބަޔާންކޮށްދެއްވުން. އެއީ މިޘާލަކަށް ފަރުޟުފަސްނަމާދާއި އޭގެ ވަގުތާއި

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 12 –އެންމެ ފުރަތަމަ ފޮނުއްވުނު ރަސޫލާއި އެންމެ ފަހުން ފޮނުއްވުނު ރަސޫލު )

ﷲ ތަޢާލާ އެންމެހާ ރަސޫލުބޭކަލުން ފޮނުއްވީ އުފާވެރި ޚަބަރާއި ބިރުވެރި ޚަބަރު ދެއްވާ ބޭކަލުންތަކެއް ކަމުގައެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ވަޙީބަސްފުޅެވެ. ﴿رُسُلًا مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 11 –މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވުން )

އަދި މީސްތަކުން މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވޭނެއެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ވަޙީބަސްފުޅެވެ. مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَىٰ ﴿٥٥﴾ ([1]) މާނައީ: “ތިމަންއިލާހު ތިޔަބައިމީހުން ހެއްދެވީ އެބިމުންނެވެ.

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 10 –ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު صلى الله عليه وسلم ގެ ރިސާލަތުގެ ފުރިހަމަކަމާއި ޢާންމުކަން )

ދެންފަހެ، މަދީނާގައި ހަމަޖެހިވަޑައިގެންނެވުނު ހިނދު އިސްލާމްދީނުގައި ދެންހުރި އަޅުކަންތައް އަދާކުރުމަށް އަމުރުކުރެއްވުނެވެ. މިސާލަކަށް: ޒަކާތާއި ރޯދައާއި ޙައްޖާއި ބަންގިއާއި ޖިހާދާއި ހެޔޮކަންކަމަށް އަމުރުކުރުމާއި މުންކަރާތްތައް ނަހީކުރުން ފަދަ އެހެންވެސް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ކަންތައްތަކެވެ. މިކަމުގައި

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 9 –ހިޖުރަކުރުން )

ހިޖުރަކުރުމަކީ: ޝިރުކުގެ ރަށް ދޫކޮށް އިސްލާމުންގެ ރަށަކަށް ބަދަލުވުމެވެ. ޝިރުކުގެ ރަށުން އިސްލާމުންގެ ރަށަށް ހިޖުރަކުރުމަކީ މިއުންމަތުގެ މައްޗަށް ފަރުޟު ވެގެންވާ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވެއްޖައުމަށް ދާނދެން ދެމިއޮންނާނެކަމެކެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 8 –ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ދަޢުވަތު )

މާތް ﷲ އެކަލޭގެފާނު ފޮނުއްވީ ޝިރުކުކުރުމުން އިންޛާރު ކުރެއްވުމަށާއި އެއިލާހުގެ އެއްކައުވަންތަކަމަށް ގޮވާލެއްވުމަށްޓަކައެވެ. މީގެ ދަލީލަކީ ﷲގެ ވަޙީބަސްފުޅެވެ. يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ ﴿١﴾ قُمْ فَأَنذِرْ ﴿٢﴾ وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ ﴿٣﴾ وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ ﴿٤﴾ وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ ﴿٥﴾ وَلَا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ ﴿٦﴾ وَلِرَبِّكَ فَاصْبِرْ ﴿٧﴾ ([1])

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 7 –ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ދެނެގަތުން )

ތިންވަނަ އަޞްލު: ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ މަޢުރިފާކޮށް ދެނެގަތުން އެކަލޭގެފާނަކީ ހާޝިމުގެ ދަރި ޢަބްދުލް މުއްޠަލިބުގެ ދަރި ޢަބްދުﷲ ގެ ދަރި މުޙައްމަދެވެ. އަދި ހާޝިމުއަކީ ޤުރައިޝުވަންހައިގެ މީހެކެވެ. އަދި ގުރައިޝުވަންހައަކީ ޢަރަބިންގެ

تَدْوِيْنُ السُّنَّةِ النَّبَوِيَّةِ – 12 –

* ﴿لَقَدْ مَنَّ اللَّـهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 6 –ދީނުގެ ހަރުފަތްތަކަށް ސުންނަތުން ދަލީލު )

ސުންނަތުގެ ދަލީލަކީ ޖިބްރީލުގެފާނުގެ މަޝްހޫރު ޙަދީޘެވެ. عَنْ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَيْضًا قَالَ: ” بَيْنَمَا نَحْنُ عِنْدَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ذَاتَ يَوْمٍ، إذْ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 5 –ތިންވަނަ ހަރުފަތް: އިޙްސާންކަން )

އިޙްސާންކަމުގައިވަނީ އެންމެ ރުކުނެކެވެ. އެއީ ތިބާ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެކެދެކެހުރެ އަޅުކަންކުރާ ފަދައިން އަޅުކަންކުރުމެވެ. އެގޮތަށް އަޅުކަން ނުކުރެވޭނަމަ އެ އިލާހު ތިބާ ދެކެވޮޑިގެންވާކަން އެނގިހުރެ އަޅުކަންކުރުމެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 4 – ދެވަނަ ހަރުފަތް: އީމާންކަން )

އީމާންކަމުގެ ހަތްދިހަ އެތައް ބައެއްވެއެވެ. އޭގެ އެންމެ މަތީ ދަރަޖައަކީ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا اللَّـهُ ކިޔުމެވެ. އަދި އޭގެ އެންމެ ދަށު ދަރަޖައަކީ މަގުމަތީގައި މީހުންނަށް އުނދަގޫވާގޮތަށް ހުންނަ ތަކެތި އެއްފަރާތްކޮށްލުމެވެ.އަދި ލަދުވެތިކަމަކީ އީމާންކަމުގެ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 2 – މުޙައްމަދުގެފާނީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށް ހެކިވުން )

– އެކަލޭގެފާނު ގެނެސްދެއްވި އެންމެހާ ޚަބަރެއް ތެދުކުރުން. އެއީ ﷲ ތަޢާލާއާއި މަލާއިކަތުންނާއި ނަބީބޭކަލުންނާއި އާޚިރަތްދުވަހާ އަދި މީނޫނަސް ޚަބަރުތައް ތެދުކުރުމެވެ.

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 1 – ﷲ ފިޔަވާ ޙައްޤުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އިލާހަކު ނުވާކަމަށް ހެކިވުން )

އިސްލާމްކަމުގެ ރުކުންތައް ފަހެކެވެ. އެއީ؛ ﷲފިޔަވައި ޙައްޤުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އިލާހަކު ނުވާކަމަށާއި، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައީ އެއިލާހުގެ ރަސޫލާކަމުގައި ހެކިވުމެވެ. އަދި ނަމާދު ޤާއިމު ކުރުމާއި ޒަކާތް ދިނުމާއި ރަމަޟާން މަހު ރޯދަ

تَدْوِيْنُ السُّنَّةِ النَّبَوِيَّةِ – 14 –

ޖާބިރުގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ.

ﷲ ގެ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ތިމަން ބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި ހުންނެވި ހިނދު އެކަލޭގެފާނުގެ މައްޗަށް ޤުރުއާން ބާވައިލެއްވުނެވެ. އަދި އޭގެ ތަފްސީރު އެކަލޭގެފާނަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވައެވެ. އެ ޤުރުއާނުގައިވާ ކަމަކަށް އެކަލޭގެފާނު ޢަމަލުކުރައްވައިފިނަމަ ތިމަން ބޭކަލުންވެސް އެކަމަކަށް ޢަމަލުކުރައްވަމެވެ.”

تَدْوِيْنُ السُّنَّةِ النَّبَوِيَّةِ – 13 –

އަބޫ ޢުމަރު އިބްނު ޢަބްދުލްބައްރު ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު صلى الله عليه وسلم ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައިވަނީ ދެގޮތަކަށެވެ.   ފުރަތަމައީ: ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އިޖުމާލީކޮށް އައިސްފައިވާ ކަންތައްތައް ބަޔާންކޮށްދެއްވުން. އެއީ މިޘާލަކަށް ފަރުޟުފަސްނަމާދާއި އޭގެ ވަގުތާއި

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 12 –އެންމެ ފުރަތަމަ ފޮނުއްވުނު ރަސޫލާއި އެންމެ ފަހުން ފޮނުއްވުނު ރަސޫލު )

ﷲ ތަޢާލާ އެންމެހާ ރަސޫލުބޭކަލުން ފޮނުއްވީ އުފާވެރި ޚަބަރާއި ބިރުވެރި ޚަބަރު ދެއްވާ ބޭކަލުންތަކެއް ކަމުގައެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ވަޙީބަސްފުޅެވެ. ﴿رُسُلًا مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 11 –މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވުން )

އަދި މީސްތަކުން މަރުވުމަށްފަހު އަލުން ދިރުއްވޭނެއެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ތަޢާލާގެ މި ވަޙީބަސްފުޅެވެ. مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَىٰ ﴿٥٥﴾ ([1]) މާނައީ: “ތިމަންއިލާހު ތިޔަބައިމީހުން ހެއްދެވީ އެބިމުންނެވެ.

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 10 –ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު صلى الله عليه وسلم ގެ ރިސާލަތުގެ ފުރިހަމަކަމާއި ޢާންމުކަން )

ދެންފަހެ، މަދީނާގައި ހަމަޖެހިވަޑައިގެންނެވުނު ހިނދު އިސްލާމްދީނުގައި ދެންހުރި އަޅުކަންތައް އަދާކުރުމަށް އަމުރުކުރެއްވުނެވެ. މިސާލަކަށް: ޒަކާތާއި ރޯދައާއި ޙައްޖާއި ބަންގިއާއި ޖިހާދާއި ހެޔޮކަންކަމަށް އަމުރުކުރުމާއި މުންކަރާތްތައް ނަހީކުރުން ފަދަ އެހެންވެސް އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ކަންތައްތަކެވެ. މިކަމުގައި

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 9 –ހިޖުރަކުރުން )

ހިޖުރަކުރުމަކީ: ޝިރުކުގެ ރަށް ދޫކޮށް އިސްލާމުންގެ ރަށަކަށް ބަދަލުވުމެވެ. ޝިރުކުގެ ރަށުން އިސްލާމުންގެ ރަށަށް ހިޖުރަކުރުމަކީ މިއުންމަތުގެ މައްޗަށް ފަރުޟު ވެގެންވާ ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ ޤިޔާމަތް ޤާއިމްވެއްޖައުމަށް ދާނދެން ދެމިއޮންނާނެކަމެކެވެ. އެކަމުގެ ދަލީލަކީ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 8 –ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ދަޢުވަތު )

މާތް ﷲ އެކަލޭގެފާނު ފޮނުއްވީ ޝިރުކުކުރުމުން އިންޛާރު ކުރެއްވުމަށާއި އެއިލާހުގެ އެއްކައުވަންތަކަމަށް ގޮވާލެއްވުމަށްޓަކައެވެ. މީގެ ދަލީލަކީ ﷲގެ ވަޙީބަސްފުޅެވެ. يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ ﴿١﴾ قُمْ فَأَنذِرْ ﴿٢﴾ وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ ﴿٣﴾ وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ ﴿٤﴾ وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ ﴿٥﴾ وَلَا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ ﴿٦﴾ وَلِرَبِّكَ فَاصْبِرْ ﴿٧﴾ ([1])

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 7 –ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ދެނެގަތުން )

ތިންވަނަ އަޞްލު: ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ މަޢުރިފާކޮށް ދެނެގަތުން އެކަލޭގެފާނަކީ ހާޝިމުގެ ދަރި ޢަބްދުލް މުއްޠަލިބުގެ ދަރި ޢަބްދުﷲ ގެ ދަރި މުޙައްމަދެވެ. އަދި ހާޝިމުއަކީ ޤުރައިޝުވަންހައިގެ މީހެކެވެ. އަދި ގުރައިޝުވަންހައަކީ ޢަރަބިންގެ

تَدْوِيْنُ السُّنَّةِ النَّبَوِيَّةِ – 12 –

* ﴿لَقَدْ مَنَّ اللَّـهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 6 –ދީނުގެ ހަރުފަތްތަކަށް ސުންނަތުން ދަލީލު )

ސުންނަތުގެ ދަލީލަކީ ޖިބްރީލުގެފާނުގެ މަޝްހޫރު ޙަދީޘެވެ. عَنْ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَيْضًا قَالَ: ” بَيْنَمَا نَحْنُ عِنْدَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ذَاتَ يَوْمٍ، إذْ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 5 –ތިންވަނަ ހަރުފަތް: އިޙްސާންކަން )

އިޙްސާންކަމުގައިވަނީ އެންމެ ރުކުނެކެވެ. އެއީ ތިބާ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެކެދެކެހުރެ އަޅުކަންކުރާ ފަދައިން އަޅުކަންކުރުމެވެ. އެގޮތަށް އަޅުކަން ނުކުރެވޭނަމަ އެ އިލާހު ތިބާ ދެކެވޮޑިގެންވާކަން އެނގިހުރެ އަޅުކަންކުރުމެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 4 – ދެވަނަ ހަރުފަތް: އީމާންކަން )

އީމާންކަމުގެ ހަތްދިހަ އެތައް ބައެއްވެއެވެ. އޭގެ އެންމެ މަތީ ދަރަޖައަކީ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا اللَّـهُ ކިޔުމެވެ. އަދި އޭގެ އެންމެ ދަށު ދަރަޖައަކީ މަގުމަތީގައި މީހުންނަށް އުނދަގޫވާގޮތަށް ހުންނަ ތަކެތި އެއްފަރާތްކޮށްލުމެވެ.އަދި ލަދުވެތިކަމަކީ އީމާންކަމުގެ

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 2 – މުޙައްމަދުގެފާނީ ﷲ ގެ ރަސޫލާކަމަށް ހެކިވުން )

– އެކަލޭގެފާނު ގެނެސްދެއްވި އެންމެހާ ޚަބަރެއް ތެދުކުރުން. އެއީ ﷲ ތަޢާލާއާއި މަލާއިކަތުންނާއި ނަބީބޭކަލުންނާއި އާޚިރަތްދުވަހާ އަދި މީނޫނަސް ޚަބަރުތައް ތެދުކުރުމެވެ.

مادة التوحيد ٥ ( ف 2 ، د 1 – ﷲ ފިޔަވާ ޙައްޤުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އިލާހަކު ނުވާކަމަށް ހެކިވުން )

އިސްލާމްކަމުގެ ރުކުންތައް ފަހެކެވެ. އެއީ؛ ﷲފިޔަވައި ޙައްޤުގޮތުގައި އަޅުކަންވެވޭ އިލާހަކު ނުވާކަމަށާއި، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމައީ އެއިލާހުގެ ރަސޫލާކަމުގައި ހެކިވުމެވެ. އަދި ނަމާދު ޤާއިމު ކުރުމާއި ޒަކާތް ދިނުމާއި ރަމަޟާން މަހު ރޯދަ