مادة التوحيد ٥ ( ف 1 ، د 5 – ޙަނީފިއްޔާ! )
އަޅުކަންކުރުމުގެ މާނައަކީ: އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ.
އަޅުކަންކުރުމުގެ މާނައަކީ: އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ.
ސުންނަތައް ތަބާވުމަށް ބާރުއަޅުއްވާ، އެކަމުގެ ވާޖިބުކަން ބަޔާންކުރައްވާ އަދި އެއާ ޚިލާފުވެގަތުމުގެ ޙަރާމްކަން ބަޔާންކުރައްވާ ވަރަށް ގިނަ އާޔަތްތައް ބާވައިލައްވާފައިވެއެވެ.
* ތިބާއާ ކިތަންމެ ދުރުގައި އުޅުނަސް، ދީނުގެ އަޚުވަންތަކަމުގެ ގޮތުން ހުރިހާ މުސްލިމުންނަކީ ތިބާގެ އަޚުންނެވެ. ﷲއާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލާއާ ދެކޮޅުވެރިވާ މީހަކީ، ނަސަބުގެ ގޮތުން ތިބާގެ ކިތަންމެ ގާތް މީހަކަސް، ދީނީ ގޮތުން ތިބާގެ ޢަދާވާތްތެރިއެކެވެ.
ދަންނާށެވެ! – ﷲ ތިބާއަށް ރަޙުމަތް ލައްވާށިއެވެ. – ހަމަކަށަވަރުން ކޮންމެ މުސްލިމު ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްގެ މައްޗަށް މި ތިންކަންތައް އުނގެނި އެކަންކަމަށް ޢަމަލުކުރުން ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ.
“ބާބު: ބަހާއި ޢަމަލުގެ ކުރިން ޢިލްމު އުނގެނުން ހުށްޓެވެ.” ދަލީލަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅެވެ.
ދަންނާށެވެ! – ﷲ ތިބާއަށް ރަޙްމަތް ލައްވާށިއެވެ! – ހަމަކަށަވަރުންވެސް އަހަރެމެންގެ މައްޗަށް ހަތަރު ކަމެއް އުނގެނުން ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ.
ޢައިބު ހުރިކަން ނޭނގޭނަމަ އެ ވިއްކުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އަދި އޭގައިވާ އެންމެހާ ޢައިބުތަކުން ބަރީއަވެގެންވާކަން ޝަރުޠުކުރާނީއެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަދީޘްގައި އައިސްފައިވާ:
((مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا))
“ދެ ވިޔަފާރިވެރިން (އެބަހީ: ގަންނަމީހާއާއި ވިއްކާމީހާ) ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު…”
މިތާގައި ވަކިވެގެން ދިޔުމަކީ ކޮބާކަން ބަޔާންވެފައި ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ މުރާދަކީ ދެމީހުންގެ ހަށިގަނޑު (އެމަޖުލިހުން) ވަކިވެގެން ދިޔުމެވެ. ފަހެ އެދެމީހުން ވަކިވެގެން ހިނގައްޖެނަމަ ޚިޔާރު ބާޠިލުވެ އެވިޔަވާރީގެ ޢަޤުދު ލާޒިމުވީއެވެ.
ފަހެ އެދެމީހުން – އެބަހީ: ގަންނަ މީހާއާއި ވިއްކާމީހާ – ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު އެދެމީހުންނަށް އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންވެއެވެ.
އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ރޭގަނޑު ގުޅިފައިވަނީ އެއާ ވިދިގެން އަންނަ ދުވާލާއެވެ. އޭގެ ކުރިން އަންނަ ދުވާލުގެ ވަޤުތާއެއް ނޫނެވެ.
ތަމްހީދު
މުޙައްރަމު މަހުގެ އެންމެ ޚާއްޞަ ރޯދައަކީ ޢާޝޫރާ ދުވަހު (މުޙައްރަމު މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހު) ހިފާ ރޯދައެވެ. އެ ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމުގެ ސަބަބުން ވޭތުވެދިޔަ އަހަރުގެ ފާފަތައް ފުހެވިގެން ދެއެވެ
“ދެވިޔަފާރިވެރިން (އެބަހީ: ގަންނަމީހާއާއި ވިއްކާމީހާ) ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު އެދެމީހުންނަށް އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންވެއެވެ. ފަހެ އެދެމީހުންވެސް ތެދުވެރިވެ، ބަޔާންކޮށްދީފިނަމަ އެދެމީހުންގެ ވިޔަފާރީގައި ބަރަކާތް ލެއްވެއެވެ. އަދި އެދެމީހުންވެސް ދޮގުހަދާ ވަންހަނަކޮށްފިނަމަ އެދެމީހުންގެ ވިޔަފާރީގެ ބަރަކާތް ކެނޑެއެވެ.”
އިބްނު ކަޘީރު رحمه الله ވަނީ ޢުމަރު ބުން ޢަބްދުލްޢަޒީޒު رحمه الله ދެއްވި އެންމެ ފަހު ޚުޠުބާ އެކަލޭގެފާނުގެ البداية والنهاية އޭ ކިޔުނު ފޮތުގައި ގެންނަވާފައެވެ.
ހަމަ އެފަދައިން އައްތުރުކުމާނުއާއި ސަލާޖިޤާއިންވެސް އެޒަމާނުގައި އުޅުނު ރާފިޟީންނާއި ބާޠިނީންނާމެދު އެމޭރުމުން ޢަމަލުކުރިއެވެ.
އީމާންކަން މަދުވާ ސަބަބުތައް
އަޅުކަންކުރުމުގެ މާނައަކީ: އެއްކައުވަންތަކުރުމެވެ.
ސުންނަތައް ތަބާވުމަށް ބާރުއަޅުއްވާ، އެކަމުގެ ވާޖިބުކަން ބަޔާންކުރައްވާ އަދި އެއާ ޚިލާފުވެގަތުމުގެ ޙަރާމްކަން ބަޔާންކުރައްވާ ވަރަށް ގިނަ އާޔަތްތައް ބާވައިލައްވާފައިވެއެވެ.
* ތިބާއާ ކިތަންމެ ދުރުގައި އުޅުނަސް، ދީނުގެ އަޚުވަންތަކަމުގެ ގޮތުން ހުރިހާ މުސްލިމުންނަކީ ތިބާގެ އަޚުންނެވެ. ﷲއާއި އެއިލާހުގެ ރަސޫލާއާ ދެކޮޅުވެރިވާ މީހަކީ، ނަސަބުގެ ގޮތުން ތިބާގެ ކިތަންމެ ގާތް މީހަކަސް، ދީނީ ގޮތުން ތިބާގެ ޢަދާވާތްތެރިއެކެވެ.
ދަންނާށެވެ! – ﷲ ތިބާއަށް ރަޙުމަތް ލައްވާށިއެވެ. – ހަމަކަށަވަރުން ކޮންމެ މުސްލިމު ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްގެ މައްޗަށް މި ތިންކަންތައް އުނގެނި އެކަންކަމަށް ޢަމަލުކުރުން ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ.
“ބާބު: ބަހާއި ޢަމަލުގެ ކުރިން ޢިލްމު އުނގެނުން ހުށްޓެވެ.” ދަލީލަކީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ ވަޙީބަސްފުޅެވެ.
ދަންނާށެވެ! – ﷲ ތިބާއަށް ރަޙްމަތް ލައްވާށިއެވެ! – ހަމަކަށަވަރުންވެސް އަހަރެމެންގެ މައްޗަށް ހަތަރު ކަމެއް އުނގެނުން ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ.
ޢައިބު ހުރިކަން ނޭނގޭނަމަ އެ ވިއްކުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އަދި އޭގައިވާ އެންމެހާ ޢައިބުތަކުން ބަރީއަވެގެންވާކަން ޝަރުޠުކުރާނީއެވެ.
ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ގެ ޙަދީޘްގައި އައިސްފައިވާ:
((مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا))
“ދެ ވިޔަފާރިވެރިން (އެބަހީ: ގަންނަމީހާއާއި ވިއްކާމީހާ) ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު…”
މިތާގައި ވަކިވެގެން ދިޔުމަކީ ކޮބާކަން ބަޔާންވެފައި ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ މުރާދަކީ ދެމީހުންގެ ހަށިގަނޑު (އެމަޖުލިހުން) ވަކިވެގެން ދިޔުމެވެ. ފަހެ އެދެމީހުން ވަކިވެގެން ހިނގައްޖެނަމަ ޚިޔާރު ބާޠިލުވެ އެވިޔަވާރީގެ ޢަޤުދު ލާޒިމުވީއެވެ.
ފަހެ އެދެމީހުން – އެބަހީ: ގަންނަ މީހާއާއި ވިއްކާމީހާ – ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު އެދެމީހުންނަށް އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންވެއެވެ.
އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ރޭގަނޑު ގުޅިފައިވަނީ އެއާ ވިދިގެން އަންނަ ދުވާލާއެވެ. އޭގެ ކުރިން އަންނަ ދުވާލުގެ ވަޤުތާއެއް ނޫނެވެ.
ތަމްހީދު
މުޙައްރަމު މަހުގެ އެންމެ ޚާއްޞަ ރޯދައަކީ ޢާޝޫރާ ދުވަހު (މުޙައްރަމު މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހު) ހިފާ ރޯދައެވެ. އެ ދުވަހު ރޯދަ ހިފުމުގެ ސަބަބުން ވޭތުވެދިޔަ އަހަރުގެ ފާފަތައް ފުހެވިގެން ދެއެވެ
“ދެވިޔަފާރިވެރިން (އެބަހީ: ގަންނަމީހާއާއި ވިއްކާމީހާ) ވަކިވެގެން ނުދާހާ ހިނދަކު އެދެމީހުންނަށް އިޚްތިޔާރު ލިބިގެންވެއެވެ. ފަހެ އެދެމީހުންވެސް ތެދުވެރިވެ، ބަޔާންކޮށްދީފިނަމަ އެދެމީހުންގެ ވިޔަފާރީގައި ބަރަކާތް ލެއްވެއެވެ. އަދި އެދެމީހުންވެސް ދޮގުހަދާ ވަންހަނަކޮށްފިނަމަ އެދެމީހުންގެ ވިޔަފާރީގެ ބަރަކާތް ކެނޑެއެވެ.”
އިބްނު ކަޘީރު رحمه الله ވަނީ ޢުމަރު ބުން ޢަބްދުލްޢަޒީޒު رحمه الله ދެއްވި އެންމެ ފަހު ޚުޠުބާ އެކަލޭގެފާނުގެ البداية والنهاية އޭ ކިޔުނު ފޮތުގައި ގެންނަވާފައެވެ.
ހަމަ އެފަދައިން އައްތުރުކުމާނުއާއި ސަލާޖިޤާއިންވެސް އެޒަމާނުގައި އުޅުނު ރާފިޟީންނާއި ބާޠިނީންނާމެދު އެމޭރުމުން ޢަމަލުކުރިއެވެ.
އީމާންކަން މަދުވާ ސަބަބުތައް