މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ޙައްޖަތުލް ވަދާޢުގައި ޢަރަފާތް ބިމުގައި ހުންނަވައިގެން ވަރަށް މުހިންމު ޚުތުބާއެއް އުންމަތަށް ދެއްވިއެވެ. މިޚުތުބާގައި ނަބިއްޔާ ﷺ ވަނީ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުހިންމު އަސާސްތަކެއް އުންމަތަށް ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައެވެ.
ޢަރަފާތް ދުވަހަކީ އެތަކެއް ޚާއްޞަކަމަކާއި މާތްކަމެއް ލިބިގެންވާ ދުވަހެއް
ޝިޔަޢީން އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ދެވަނަ މަޞްދަރު ކަމުގައިވާ މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ސުންނަތާއި މެދު ޤަބޫލުކުރާ ޢަޤީދާ
ޝިޔަޢީން ކީރިތި ޤުރުއާނާއި މެދު ޤަބޫލުކުރާ ޢަޤީދާ:
ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހަށް ސަޖިދަކުރުމަށް އިބްލީހަށް އަމުރުކުރެއްވުމުން، އޭނާ ކިބުރުވެރިވެ އެއަމުރުފުޅަށް ކިޔަމަންވުމަށް އިންކާރުކުރިއެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ﷲ ތަޢާލާ އޭނާއަށް ލަޢުނަތް ލައްވައި، އެއިލާހުގެ ރަޙްމަތުން ބޭރުކުރެއްވިއެވެ. އެވަގުތުން ފެށިގެން އޭނާ ވަނީ އާދަމުގެ ދަރިންގެ މައްޗަށް ޢަދާވާތްތެރިކަން ފާޅުކޮށްފައެވެ.
ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ މިބައިގަނޑު ފާޅުވުމާއި ދާދި އެކީގައިހެން އިސްލާމީ އުންމަތުގެ ތެރޭގައި ހައްދުފަހަނައެޅި އެހެން ޖަމާޢަތެއްވެސް ވުޖޫދަށްއައެވެ. އެއީ މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ އާލު ބައިތުންނަށް ނަޞްރު ދިނުމުގެ ނަމުގައި ފާޅުވި ޝިޔަޢީ ޖަމާޢަތެވެ. މިބައިގަނޑުވެސް ވަނީ މާތް ވެގެންވާ އިސްލާމް ދީނުގެ އެތަކެއް އުސޫލުތަކެއް މުގުރާލައި އިންތަކުން ބޭރުވެގެން ގޮސްފައެވެ. މިބައިގަނޑު ތެރޭގައި ހައްދުފަހަނައެޅުން އޮތް މިންވަރަކީ މީގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން ރަސޫލަކީ އަދި އިލާހަކީ ވެސް ޢަލީގެފާނު ކަމަށް ދަޢުވާކުރާ ދަރަޖައަށް ދިއުމެވެ.
ދީނީ ގޮތުން ހައްދުފަހަނައެޅުން މިތަނުގައި މާނަ މިކުރަނީ ދީނުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ އިންތަކާއި އުސޫލުތައް ފަހަނައަޅައި ގޮސް، ދީނުގެ ނަމުގައި ދީނާއި ޚިލާފު ކަންތައްތަކެއް ކުރުމަށެވެ.
ދަރިއަކު ދީނަށް ލޯބިޖެހި ނަމާދު ޤާއިމުކޮށް، ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ސުންނަތްތަކަށް ލޯބިކުރާ މަންޒަރު ފެނުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ހިތަށް ފިނިކަން ލިއްބައިދޭނެ ކަމެކެވެ. އެއީ ކޮންމެ މަޔަކާއި ބަފަޔަކު ދެކެން ބޭނުންވާނެ މަންޒަރެކެވެ. ނަމަވެސް އެ ދަނޑިވަޅުގައި މައިންބަފައިން ނުވަތަ ބެލެނިވެރިން ސަމާލުވާންޖެހޭ ވަރަށް މުހިންމު ނުކުތާއެއް އެބަވެއެވެ. އެނުކުތާއަށް ސަމާލުކަން ނުދެވިއްޖެނަމަ ހިތަށް ލިބުނު ފިނިކަން ހިތި ވޭނަކަށް ވެދާނެއެވެ.
ދާދި އިހަކަށް ދުވަހު އަޅުގަނޑުމެން އިސްތިޤްބާލުކުރި ރަމަޟާންމަސް މިވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނާއި އަލްވަދާޢު ކިޔާފައެވެ. ރޯދައިގެ މައްސަރު، ޤުރުއާނުގެ މައްސަރު، ރޭއަޅުކަމުގެ މައްސަރު، ސަދަޤާތާއި ޚައިރާތުގެ މައްސަރު، ފާފަފުއްސެވުމާއި ނަރަކައިން މުއްތިކުރެއްވުމުގެ މައްސަރު މިވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނާއި
ޝިޔަޢީން ކީރިތި ޤުރުއާނާއި މެދު ޤަބޫލުކުރާ ޢަޤީދާ:
ޝައްވާލުމަހަކީ ޙައްޖުގެ މައްސަރުތަކުންގެ ތެރެއިންވާ ބަރަކާތްތެރި މައްސަރެކެވެ. ޝައްވާލުމަހުގެ އެންމެ ޚާއްސަ އެއް އަޅުކަމަކީ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދައާއި ވިދިގެން ޝައްވާލުމަހުން ހަރޯދަ ހިފުމެވެ. ޝައްވާލުމަހުގެ ހަރޯދަ ހިފުމަކީ މުސްތަޙައްބު ސުންނަތެކެވެ. ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދައާއި ވިދިގެން
މުސްލިމުންނަށްޓަކައި ﷲ ތަޢާލާ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ކަނޑައަޅުއްވާފައިވަނީ ދެޢީދެވެ.
ޝިޔަޢީންނަށް ދެވިގެންވާ ނަންތަކާއި ލަޤަބުތަކާއި އެބައިމީހުންގެ ފިރުޤާތައް: އައްޝީޢާ: މިނަމަކީ އެބައިމީހުންނަށް ދެވިގެންވާ ނަންތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މަޝްހޫރު ނަމެވެ. އަދި މިނަމަކީ ޝިޔަޢީންގެ ހުރިހައި ފިރުޤާއެއްވެސް ޝާމިލުވާ ނަމެކެވެ. އައްރާފިޟާ: މިނަމަކީވެސް ހުރިހާ
ރަމަޟާންމަހުގެ ފަރުޟު ރޯދަ ހިފުމަށް ނިޔަތްގަތުން. ނިޔަތާއިނުލައި އެއްވެސް އަޅުކަމެއް ސައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ. ފަޖުރުއްޞާދިގުގެ އަލިކަން ފާޅުވުމުގެ ކުރިން ރޯދަވެރިޔާ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަހިފުމަށް ނިޔަތްގަންނަން ޖެހޭނެއެވެ. (ނޯޓް: ނިޔަތަކީ ހިތުގެ ޢަމަލެކެވެ. އަދާކުރަން
އިޚްލާޞްތެރި ތައުބާވުމަކުން ތައުބާވެ، ސަލާމަތްތެރި ހިތަކާއިގެން ރަމަޟާންމަހަށް އިސްތިޤްބާލުކުރުން. ކޮންމެ އަޅުކަމުގެ މޫސުމަކާވެސް ބައްދަލުކުރަންވާނީ ފާފައިގެ ދަމިލައިން ނަފްސުތައް ތޯހިރުކޮށްގެންނެވެ. އަދި ހަމައެއާއި އެކީ ރުޅިވެރިކަމާއި، ޢަދާވާތްތެރިކަމާއި، ޙަސަދަވެރިކަމާއި، ބަދަލުހިފުމުގެ ރޫޙުން ހިތްތައްވެސް
ކީރިތި ޤުރުއާން ކިޔެވުމަށް ބޭނުންވާ ތަޖުވީދު ޢިލްމާއި، ޤިރާޢަތުގެ ޢިލްމާއި، އަދިވެސް ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ގުޅުންހުރި ޢިލްމުތައް ކަމުގައިވާ އާޔަތްތައް ބާއްވައިލެއްވުނު ސަބަބުގެ ޢިލްމާއި، ތަފްސީރާއި، ތަފްސީރުގެ އުސޫލުތަކާއި، އިޢުޖާޒުލް ޤުރުއާނާއި، ކީރިތި ޤުރުއާން ލިޔެ ތަދުވީނުކޮށް ޖަމާކުރެވުނުގޮތާއި، ޤުރުއާން ލިޔުމުގެ ރަސްމުގެ ޢިލްމާއި، ނާސިޚް މަންސޫޚާއި، މުޙްކަމު މުތަޝާބިހާއި މިނޫންވެސް ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ގުޅުންހުރި ޢިލްމުތައް އުނގެނުމުގައި އިހުމާލުވުމަކީ ކީރިތި ޤުރުއާން އެއްކިބާކޮށްލުމެވެ.
މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ޙައްޖަތުލް ވަދާޢުގައި ޢަރަފާތް ބިމުގައި ހުންނަވައިގެން ވަރަށް މުހިންމު ޚުތުބާއެއް އުންމަތަށް ދެއްވިއެވެ. މިޚުތުބާގައި ނަބިއްޔާ ﷺ ވަނީ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނުގެ މުހިންމު އަސާސްތަކެއް އުންމަތަށް ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައެވެ.
ޢަރަފާތް ދުވަހަކީ އެތަކެއް ޚާއްޞަކަމަކާއި މާތްކަމެއް ލިބިގެންވާ ދުވަހެއް
ޝިޔަޢީން އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގެ ދެވަނަ މަޞްދަރު ކަމުގައިވާ މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ސުންނަތާއި މެދު ޤަބޫލުކުރާ ޢަޤީދާ
ޝިޔަޢީން ކީރިތި ޤުރުއާނާއި މެދު ޤަބޫލުކުރާ ޢަޤީދާ:
ﷲ ތަޢާލާ އެއިލާހަށް ސަޖިދަކުރުމަށް އިބްލީހަށް އަމުރުކުރެއްވުމުން، އޭނާ ކިބުރުވެރިވެ އެއަމުރުފުޅަށް ކިޔަމަންވުމަށް އިންކާރުކުރިއެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ﷲ ތަޢާލާ އޭނާއަށް ލަޢުނަތް ލައްވައި، އެއިލާހުގެ ރަޙްމަތުން ބޭރުކުރެއްވިއެވެ. އެވަގުތުން ފެށިގެން އޭނާ ވަނީ އާދަމުގެ ދަރިންގެ މައްޗަށް ޢަދާވާތްތެރިކަން ފާޅުކޮށްފައެވެ.
ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ މިބައިގަނޑު ފާޅުވުމާއި ދާދި އެކީގައިހެން އިސްލާމީ އުންމަތުގެ ތެރޭގައި ހައްދުފަހަނައެޅި އެހެން ޖަމާޢަތެއްވެސް ވުޖޫދަށްއައެވެ. އެއީ މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ އާލު ބައިތުންނަށް ނަޞްރު ދިނުމުގެ ނަމުގައި ފާޅުވި ޝިޔަޢީ ޖަމާޢަތެވެ. މިބައިގަނޑުވެސް ވަނީ މާތް ވެގެންވާ އިސްލާމް ދީނުގެ އެތަކެއް އުސޫލުތަކެއް މުގުރާލައި އިންތަކުން ބޭރުވެގެން ގޮސްފައެވެ. މިބައިގަނޑު ތެރޭގައި ހައްދުފަހަނައެޅުން އޮތް މިންވަރަކީ މީގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން ރަސޫލަކީ އަދި އިލާހަކީ ވެސް ޢަލީގެފާނު ކަމަށް ދަޢުވާކުރާ ދަރަޖައަށް ދިއުމެވެ.
ދީނީ ގޮތުން ހައްދުފަހަނައެޅުން މިތަނުގައި މާނަ މިކުރަނީ ދީނުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ އިންތަކާއި އުސޫލުތައް ފަހަނައަޅައި ގޮސް، ދީނުގެ ނަމުގައި ދީނާއި ޚިލާފު ކަންތައްތަކެއް ކުރުމަށެވެ.
ދަރިއަކު ދީނަށް ލޯބިޖެހި ނަމާދު ޤާއިމުކޮށް، ނަބިއްޔާ ﷺ ގެ ސުންނަތްތަކަށް ލޯބިކުރާ މަންޒަރު ފެނުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ހިތަށް ފިނިކަން ލިއްބައިދޭނެ ކަމެކެވެ. އެއީ ކޮންމެ މަޔަކާއި ބަފަޔަކު ދެކެން ބޭނުންވާނެ މަންޒަރެކެވެ. ނަމަވެސް އެ ދަނޑިވަޅުގައި މައިންބަފައިން ނުވަތަ ބެލެނިވެރިން ސަމާލުވާންޖެހޭ ވަރަށް މުހިންމު ނުކުތާއެއް އެބަވެއެވެ. އެނުކުތާއަށް ސަމާލުކަން ނުދެވިއްޖެނަމަ ހިތަށް ލިބުނު ފިނިކަން ހިތި ވޭނަކަށް ވެދާނެއެވެ.
ދާދި އިހަކަށް ދުވަހު އަޅުގަނޑުމެން އިސްތިޤްބާލުކުރި ރަމަޟާންމަސް މިވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނާއި އަލްވަދާޢު ކިޔާފައެވެ. ރޯދައިގެ މައްސަރު، ޤުރުއާނުގެ މައްސަރު، ރޭއަޅުކަމުގެ މައްސަރު، ސަދަޤާތާއި ޚައިރާތުގެ މައްސަރު، ފާފަފުއްސެވުމާއި ނަރަކައިން މުއްތިކުރެއްވުމުގެ މައްސަރު މިވަނީ އަޅުގަނޑުމެންނާއި
ޝިޔަޢީން ކީރިތި ޤުރުއާނާއި މެދު ޤަބޫލުކުރާ ޢަޤީދާ:
ޝައްވާލުމަހަކީ ޙައްޖުގެ މައްސަރުތަކުންގެ ތެރެއިންވާ ބަރަކާތްތެރި މައްސަރެކެވެ. ޝައްވާލުމަހުގެ އެންމެ ޚާއްސަ އެއް އަޅުކަމަކީ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދައާއި ވިދިގެން ޝައްވާލުމަހުން ހަރޯދަ ހިފުމެވެ. ޝައްވާލުމަހުގެ ހަރޯދަ ހިފުމަކީ މުސްތަޙައްބު ސުންނަތެކެވެ. ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދައާއި ވިދިގެން
މުސްލިމުންނަށްޓަކައި ﷲ ތަޢާލާ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ކަނޑައަޅުއްވާފައިވަނީ ދެޢީދެވެ.
ޝިޔަޢީންނަށް ދެވިގެންވާ ނަންތަކާއި ލަޤަބުތަކާއި އެބައިމީހުންގެ ފިރުޤާތައް: އައްޝީޢާ: މިނަމަކީ އެބައިމީހުންނަށް ދެވިގެންވާ ނަންތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މަޝްހޫރު ނަމެވެ. އަދި މިނަމަކީ ޝިޔަޢީންގެ ހުރިހައި ފިރުޤާއެއްވެސް ޝާމިލުވާ ނަމެކެވެ. އައްރާފިޟާ: މިނަމަކީވެސް ހުރިހާ
ރަމަޟާންމަހުގެ ފަރުޟު ރޯދަ ހިފުމަށް ނިޔަތްގަތުން. ނިޔަތާއިނުލައި އެއްވެސް އަޅުކަމެއް ސައްޙައެއް ނުވާނެއެވެ. ފަޖުރުއްޞާދިގުގެ އަލިކަން ފާޅުވުމުގެ ކުރިން ރޯދަވެރިޔާ ރަމަޟާންމަހުގެ ރޯދަހިފުމަށް ނިޔަތްގަންނަން ޖެހޭނެއެވެ. (ނޯޓް: ނިޔަތަކީ ހިތުގެ ޢަމަލެކެވެ. އަދާކުރަން
އިޚްލާޞްތެރި ތައުބާވުމަކުން ތައުބާވެ، ސަލާމަތްތެރި ހިތަކާއިގެން ރަމަޟާންމަހަށް އިސްތިޤްބާލުކުރުން. ކޮންމެ އަޅުކަމުގެ މޫސުމަކާވެސް ބައްދަލުކުރަންވާނީ ފާފައިގެ ދަމިލައިން ނަފްސުތައް ތޯހިރުކޮށްގެންނެވެ. އަދި ހަމައެއާއި އެކީ ރުޅިވެރިކަމާއި، ޢަދާވާތްތެރިކަމާއި، ޙަސަދަވެރިކަމާއި، ބަދަލުހިފުމުގެ ރޫޙުން ހިތްތައްވެސް
ކީރިތި ޤުރުއާން ކިޔެވުމަށް ބޭނުންވާ ތަޖުވީދު ޢިލްމާއި، ޤިރާޢަތުގެ ޢިލްމާއި، އަދިވެސް ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ގުޅުންހުރި ޢިލްމުތައް ކަމުގައިވާ އާޔަތްތައް ބާއްވައިލެއްވުނު ސަބަބުގެ ޢިލްމާއި، ތަފްސީރާއި، ތަފްސީރުގެ އުސޫލުތަކާއި، އިޢުޖާޒުލް ޤުރުއާނާއި، ކީރިތި ޤުރުއާން ލިޔެ ތަދުވީނުކޮށް ޖަމާކުރެވުނުގޮތާއި، ޤުރުއާން ލިޔުމުގެ ރަސްމުގެ ޢިލްމާއި، ނާސިޚް މަންސޫޚާއި، މުޙްކަމު މުތަޝާބިހާއި މިނޫންވެސް ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ގުޅުންހުރި ޢިލްމުތައް އުނގެނުމުގައި އިހުމާލުވުމަކީ ކީރިތި ޤުރުއާން އެއްކިބާކޮށްލުމެވެ.
