ފިޤުހާއި އޭގެ ޢިލްމުތައް

44ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّخْصِيْصُ أَوْلَى مِنَ الإِضْمَارِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޟްމާރުކުރުމަށްވުރެ ތަޚްޞީޞްކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ވާހަކައިގައި ފުށުއެރުމެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެބަހީ: ޤުރުއާނުން ނުވަތަ ސުންނަތުން

43ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّخْصِيْصُ أَوْلَى مِنَ الـمَجَازِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަޖާޒްކަމަށް ކަނޑައެޅުމަށްވުރެ ތަޚްޞީޞްކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޚްޞީޞްކުރުމާއި މަޖާޒްކަމަށް ކަނޑައެޅުމުގައި ފުށުއެރުމެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެބަހީ:

42ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّخْصِيْصُ أَوْلَى مِنَ النَّقْلِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ނަޤްލުކުރުމަށްވުރެ ތަޚްޞީޞްކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޚްޞީޞްކުރުމާއި ނަޤްލުކުރުމުގައި ފުށުއެރުމެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެބަހީ: ވަކި ލަފްޒަކާމެދު

41ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): التَّخْصِيْصُ أَوْلَى مِنَ الاِشْتِرَاكِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އިޝްތިރާކްކުރުމަށްވުރެ ތަޚްޞީޞްކުރުން އައުލާކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ތަޚްޞީޞްކުރުމާއި އިޝްތިރާކްކުރުމުގައި ފުށުއެރުމެއް އުފެދިއްޖެނަމަ، އެބަހީ: ވަކި ލަފްޒަކާމެދު

40ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الأَقْوَى مِنْ صِيَغِ العُمُومِ يُقَدَّمُ عَلَى مَا هُوَ دُونَهُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޢާއްމުކަމުގެ ޞީޣާތަކުގެ ތެރެއިން ބާރުގަދަ ޞީޣާ، އެއަށްވުރެ ބާރުދެރަ ޞީޣާގެ މައްޗަށް

39ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): النَّهْيُ مُقَدَّمٌ عَلَى الأَمْرِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {އަމުރުގެ މައްޗަށް ނަހީ އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދެ ދަލީލެއް ނުވަތަ ދެ ޙަދީޘެއް ވާރިދުވެފައިވާއިރު، އެ

38ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): يُرَجَّحُ تَخْصِيْصُ العَامِّ عَلَى تَأْوِيْلِ الخَاصِّ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚާއްޞަގެ ތައުވީލުގެ މައްޗަށް ޢާއްމުގެ ތަޚްޞީޞަށް ތަރުޖީޙުދެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދެ ނައްޞުގެ މެދުގައި

37ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): القِيَاسُ مُقَدَّمٌ عَلَى الـمَفْهُومِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މަފްހޫމުގެ މައްޗަށް ޤިޔާސް އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ނައްޞުގެ އިދިކޮޅު މަފްހޫމް (މަފްހޫމުލްމުޚާލަފާ) އިން ޙުކުމަކަށް ދަލީލުކޮށްދީފިނަމަ،

36ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): القِيَاسُ مُقَدَّمٌ عَلَى قَوْلِ الصَّحَابِيِّ عِنْدَ التَّعَارُضِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ތަޢާރުޟުވާހިނދު، ޞަޙާބީގެ ބަސްފުޅުގެ މައްޗަށް ޤިޔާސް އިސްކުރެވޭނެ} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ޤިޔާސްއަކާއި ޞަޙާބީ

35ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): إِذَا اسْتَقْصَى الـمُجْتَهِدُ الأَمَارَاتِ وَكَانَتْ مُتَكَافِئَةٌ فَفَرْضُهُ التَّخْيِيْرُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {މުޖުތަހިދު ޢިލްމުވެރިޔާ ޢަލާމާތްތައް ހޯދިއިރު، އެ ޢަލާމާތްތަކުގެ މެދުގައި ހަމަހަމަވެގެންވާނަމަ، އޭނާއަށް އޮތީ

34ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): رِوَايَةُ مُتَأَخِّرِ الإِسْلَامِ أَرْجَحُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ފަހުން އިސްލާމްވީ ބޭފުޅާގެ ރިވާޔަތް ރާޖިޙުކަން ބޮޑު} މި ޤަވާޢިދުގެ މުރާދު: ދެ ޚަބަރެއް ތަޢާރުޟުވެފައިވާއިރު، އެ ތަނުން

33ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): رِوَايَةُ الأَحْفَظِ رَاجِحَةٌ عَلَى رِوَايَةِ مَنْ لَيْسَ كَذَلِكَ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ހިތުދަސްކުރުމުގެ ބާރުގަދަ ރާވީގެ ރިވާޔަތް، އެހެން މީހުންގެ ރިވާޔަތުގެ މައްޗަށް ރާޖިޙުކުރެވޭނެ} މި

32ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ الدَّالُّ عَلَى التَّحْرِيْمِ رَاجِحٌ عَلَى الـخَبَرِ الدَّالِّ عَلَى الإِبَاحَةِ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޙަރާމްކަމަށް ދަލީލުކޮށްދޭ ޚަބަރު، ހުއްދަކަމަށް ދަލީލުކޮށްދޭ ޚަބަރުގެ މައްޗަށް ރާޖިޙުކުރެވިގެންވޭ}

31ވަނަ ޤަވާޢިދު (ޖުމްލަ 60): الـخَبَرُ إِذَا قُصِدَ بِهِ الـحُكْمُ كَانَ أَوْلَى مِمَّا لَمْ يُقْصَدْ بِهِ الـحُكْمُ މި ޤަވާޢިދުގެ ތަރުޖަމާ: {ޚަބަރުން ޙުކުމް ޤަޞްދުކުރެވިފައިވާނަމަ، ޙުކުމް ޤަޞްދުކުރެވިފައިނުވާ ޚަބަރަށްވުރެ