އިސްލާމްކަމާއި ، އީމާންކަމާއި ، އިޙްސާންކަމަކީ ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟
عن عمربن الخطاب رضي الله عنه قال : بينما نحن جلوس عـند رسـول الله ذات يوم إذ طلع علينا رجل ، شديد بياض الثياب
عن عمربن الخطاب رضي الله عنه قال : بينما نحن جلوس عـند رسـول الله ذات يوم إذ طلع علينا رجل ، شديد بياض الثياب
ފޮތުގެ ނަން: ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރެވިފައިވާ ފޮތްތަކުގެ ތެރެއިން އަލްއިމާމް އަންނަސާއީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ ޙަދީޘްފޮތަށް ޢިލްމުވެރިން ތަފާތު ނަން ކިޔައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި: 1. “الْمُجْتَبَى”: ޢިލްމުވެރިންގެ ތެރެއިން ވަރަށްގިނަ ބޭކަލުން މިފަދައިން
“މާތް ނަބިއްޔާ صلّى الله عليه وسلّم ޠަހާރަތުގެ ކަންކަމުގަޔާއި، ފުނާއެޅުއްވުމުގަޔާއި، ފައިވާންޖޯޑުކޮޅައް އަރައިވަޑައިގަތުމުގަޔާއި، އަދިވެސް އެހެނިހެން ހުރިހާކަމެއްގައި ކަނާއަތް އިސްކުރެއްވުމަށް ލޯބިކުރެއްވިއެވެ.”
އޭ الله ގެ ރަސޫލާއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނަކީ އަހުލު ކިތާބީން (ޔަހޫދީންނާއި ނަޞާރާއިން) ދިރިއުޅޭ ބިމެއްގައި އުޅޭމީހަކީމެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނު އެބައިމީހުންގެ ކަންވާރުތަކުގައި ފަރިއްކުޅުއްވިޔަސް އެންމެރަނގަޅުތޯއެވެ?
މާތް الله ރުއްސުންލެއްވި އިބްނު ޢުމަރު ވިދާޅުވިއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. މާތް الله އަހަރުމެންގެ މައްޗަށް ދެބާވަތެއްގެ މުޅަތަކެއްޗާއި ދެބާވަތެއްގެ ލޭ ޙަލާލުކުރެއްވިއެވެ.
عَنْ أَبِي ذَرٍّ الغفاريِّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِيمَا يَرْوِيْهِ عَنْ رَبِّهِ – عَزَّ وَجَلَّ- أَنَّهُ ” قَالَ :
الحمد لله، والصّلاة والسّلام على نبيّنا محمّد وعلى آله وصحبه أجمعين. أمّا بعد! އަބޫ ހުރައިރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ ކިބައިން ރިވާވެފައިވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((إِذَا مَاتَ
عَنْ ثَوْبَانِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ قَالَ :« لأَعْلَمَنَّ أَقْوَامًامِنْ أُمَّتِى يَأْتُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِحَسَنَاتٍ أَمْثَالِ جِبَالِ تِهَامَةَ بِيضًا فَيَجْعَلُهَا اللَّهُ عَزَّ
” رسول الله صلى الله عليه و سلم ރޯދަ ވިއްލަވާއިރު ޙަދީޘްފުޅުކުރައްވައެވެ. (ކަރުހިއްކުން ފިލައިފިއެވެ. އަދި ނާރުތައް ތެމިއްޖެއެވެ. އަދި އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ އަޖުރު ސާބިތުވެއްޖެއެވެ.)”
ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވާ ޙަދީޘެއްގައިވެއެވެ: «فَكُلُّ مَنْ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ عَلَى صُورَةِ آدَمَ وَطُولُهُ سِتُّونَ ذِرَاعًا فَلَمْ يَزَلِ الْخَلْقُ يَنْقُصُ بعدَه حَتَّى الْآن» (مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ)
أَبِىْ قَتَادَةَ قَالَ: قَالَ رَسُوْلُ اللهِ صَلَى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَمَ: ( أَسْوَأُ النَّاسِ سَرِقَةً الَّذِي يَسْرِقُ مِنْ صَلاَتِهِ قاَلُوْا: ياَ رَسُوْلَ اللهِ وَ كَيْفَ
ފޮތުގެ ނަން: އިމާމް މުސްލިމް ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ، “ޞަޙީޙް މުސްލިމް” ގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައިވާ ޙަދީޘް ފޮތުގެ ނަމަކީ އިމާމް މުސްލިމް ވިދާޅުވެފައިވާ ފަދައިން “المُسْنَدُ الصَّحِيْحُ” އެވެ. އިމާމް މުސްލިމް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ތިމަން
وَعَنْ أَبِيْ سَعِيْدٍ الْخُدْرِيْ عَنْ رَسُوْلِ اللهِ صَلَى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَمَ قَالَ: ” قاَلَ مُوْسَى : يَا رَبِّ، عَلِّمْنِيْ شَيْئًا أَذْكُرُكَ وَأَدْعُوْكَ بِهِ. قَالَ: قُلْ
ސަޙާބީއަކީ ކޮބާ؟ ސަޙާބީއަކީ، އިސްލާމްކަންމަތީހުރެ ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم އާއި ބައްދަލުވެ، އިސްލާމްކަންމަތީހުރެ މަރުވި ކޮންމެ މީހެކެވެ. ތާބިޢީންނަކީ ކޮބާ؟ ތާބިޢީންނަކީ މުސްލިމެއްގެ ގޮތުގައިހުރެ ސަހާބީއަކާއި ބައްދަލުވެ އިސްލާމްކަންމަތީގައި މަރުވި
ޙަދީޘަކީ ކޮބާ؟ ޙަދީޘަކީ ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم ގެ ބަސްފުޅުތަކާއި އަދި އެކަލޭގެފާނު ޢަމަލުފުޅުތަކާއި ، އެކަލޭގެފާނުގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި ޞަޙާބީން ކަމެއް ކުރެއްވުމުން ނުވަތަ ބަހެއް ވިދާޅުވުމުން އެކަލޭގެފާނު އިންކާރު
الحمد الله والصلاة والسلام على نبينا وبعد: ޤިޔާމަތް ދުވަހަކީ، ހުރިހާ ޚަލްޤުތައް، މާތް ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށް ޖަމާކުރެވޭ ދުވަހެވެ. އެދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމާއި ބެހޭގޮތުން ގިނަގުނަ އާޔަތްތަކާއި ޙަދީޘްތައް ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ.
عن عمربن الخطاب رضي الله عنه قال : بينما نحن جلوس عـند رسـول الله ذات يوم إذ طلع علينا رجل ، شديد بياض الثياب
ފޮތުގެ ނަން: ޙަދީޘްތައް ޖަމާކުރެވިފައިވާ ފޮތްތަކުގެ ތެރެއިން އަލްއިމާމް އަންނަސާއީ ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ ޙަދީޘްފޮތަށް ޢިލްމުވެރިން ތަފާތު ނަން ކިޔައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި: 1. “الْمُجْتَبَى”: ޢިލްމުވެރިންގެ ތެރެއިން ވަރަށްގިނަ ބޭކަލުން މިފަދައިން
“މާތް ނަބިއްޔާ صلّى الله عليه وسلّم ޠަހާރަތުގެ ކަންކަމުގަޔާއި، ފުނާއެޅުއްވުމުގަޔާއި، ފައިވާންޖޯޑުކޮޅައް އަރައިވަޑައިގަތުމުގަޔާއި، އަދިވެސް އެހެނިހެން ހުރިހާކަމެއްގައި ކަނާއަތް އިސްކުރެއްވުމަށް ލޯބިކުރެއްވިއެވެ.”
އޭ الله ގެ ރަސޫލާއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނަކީ އަހުލު ކިތާބީން (ޔަހޫދީންނާއި ނަޞާރާއިން) ދިރިއުޅޭ ބިމެއްގައި އުޅޭމީހަކީމެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނު އެބައިމީހުންގެ ކަންވާރުތަކުގައި ފަރިއްކުޅުއްވިޔަސް އެންމެރަނގަޅުތޯއެވެ?
މާތް الله ރުއްސުންލެއްވި އިބްނު ޢުމަރު ވިދާޅުވިއެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. މާތް الله އަހަރުމެންގެ މައްޗަށް ދެބާވަތެއްގެ މުޅަތަކެއްޗާއި ދެބާވަތެއްގެ ލޭ ޙަލާލުކުރެއްވިއެވެ.
عَنْ أَبِي ذَرٍّ الغفاريِّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِيمَا يَرْوِيْهِ عَنْ رَبِّهِ – عَزَّ وَجَلَّ- أَنَّهُ ” قَالَ :
الحمد لله، والصّلاة والسّلام على نبيّنا محمّد وعلى آله وصحبه أجمعين. أمّا بعد! އަބޫ ހުރައިރާ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ ކިބައިން ރިވާވެފައިވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. ((إِذَا مَاتَ
عَنْ ثَوْبَانِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ قَالَ :« لأَعْلَمَنَّ أَقْوَامًامِنْ أُمَّتِى يَأْتُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِحَسَنَاتٍ أَمْثَالِ جِبَالِ تِهَامَةَ بِيضًا فَيَجْعَلُهَا اللَّهُ عَزَّ
” رسول الله صلى الله عليه و سلم ރޯދަ ވިއްލަވާއިރު ޙަދީޘްފުޅުކުރައްވައެވެ. (ކަރުހިއްކުން ފިލައިފިއެވެ. އަދި ނާރުތައް ތެމިއްޖެއެވެ. އަދި އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ އަޖުރު ސާބިތުވެއްޖެއެވެ.)”
ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާގެ އަރިހުން ރިވާވެގެންވާ ޙަދީޘެއްގައިވެއެވެ: «فَكُلُّ مَنْ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ عَلَى صُورَةِ آدَمَ وَطُولُهُ سِتُّونَ ذِرَاعًا فَلَمْ يَزَلِ الْخَلْقُ يَنْقُصُ بعدَه حَتَّى الْآن» (مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ)
أَبِىْ قَتَادَةَ قَالَ: قَالَ رَسُوْلُ اللهِ صَلَى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَمَ: ( أَسْوَأُ النَّاسِ سَرِقَةً الَّذِي يَسْرِقُ مِنْ صَلاَتِهِ قاَلُوْا: ياَ رَسُوْلَ اللهِ وَ كَيْفَ
ފޮތުގެ ނަން: އިމާމް މުސްލިމް ރަޙިމަހުﷲ ލިޔުއްވާފައިވާ، “ޞަޙީޙް މުސްލިމް” ގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައިވާ ޙަދީޘް ފޮތުގެ ނަމަކީ އިމާމް މުސްލިމް ވިދާޅުވެފައިވާ ފަދައިން “المُسْنَدُ الصَّحِيْحُ” އެވެ. އިމާމް މުސްލިމް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. “ތިމަން
وَعَنْ أَبِيْ سَعِيْدٍ الْخُدْرِيْ عَنْ رَسُوْلِ اللهِ صَلَى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَمَ قَالَ: ” قاَلَ مُوْسَى : يَا رَبِّ، عَلِّمْنِيْ شَيْئًا أَذْكُرُكَ وَأَدْعُوْكَ بِهِ. قَالَ: قُلْ
ސަޙާބީއަކީ ކޮބާ؟ ސަޙާބީއަކީ، އިސްލާމްކަންމަތީހުރެ ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم އާއި ބައްދަލުވެ، އިސްލާމްކަންމަތީހުރެ މަރުވި ކޮންމެ މީހެކެވެ. ތާބިޢީންނަކީ ކޮބާ؟ ތާބިޢީންނަކީ މުސްލިމެއްގެ ގޮތުގައިހުރެ ސަހާބީއަކާއި ބައްދަލުވެ އިސްލާމްކަންމަތީގައި މަރުވި
ޙަދީޘަކީ ކޮބާ؟ ޙަދީޘަކީ ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم ގެ ބަސްފުޅުތަކާއި އަދި އެކަލޭގެފާނު ޢަމަލުފުޅުތަކާއި ، އެކަލޭގެފާނުގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި ޞަޙާބީން ކަމެއް ކުރެއްވުމުން ނުވަތަ ބަހެއް ވިދާޅުވުމުން އެކަލޭގެފާނު އިންކާރު
الحمد الله والصلاة والسلام على نبينا وبعد: ޤިޔާމަތް ދުވަހަކީ، ހުރިހާ ޚަލްޤުތައް، މާތް ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށް ޖަމާކުރެވޭ ދުވަހެވެ. އެދުވަހުގެ ބިރުވެރިކަމާއި ބެހޭގޮތުން ގިނަގުނަ އާޔަތްތަކާއި ޙަދީޘްތައް ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ.