ޙަރާމް ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ފިރިހެނުން އަޅާ ރަންފަދަ ޙަރާމްގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރާ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދޭންޖެހޭނެއެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ އިޖްމާޢުއެވެ. އައްޝާފިޢީ([1]) އާއި، އައްރާފިޢީ([2]) މިގޮތަށް އިޖްމާޢު ނަޤުލުކުރައްވާފައިވެއެވެ. ވިޔަފާރި ކުރުމަށްޓަކައި ގެންގުޅޭ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ވިޔަފާރިކުރުމުގެ
މާތް ﷲ ވަނީ މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން މަރުވާ މީހުންނަށާއި ދިރިތިބީންނަށް ހެވެއްގެ ގޮތުގައި ކަށުނަމާދު ޝަރުޢުކުރައްވާފައެވެ.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد لله، والصلاة والسلام على رسول الله، أما بعد: ފަހެ، މިއީ ނަމާދުގައި ޚުޝޫޢަތްތެރިވުމާގުޅޭ ޚުލާޞާއެކެވެ. މިއީ މި މައުޟޫގައި އައްޝައިޚު މުޙައްމަދު ޞާލިޙު އަލްމުނައްޖިދު
މާތް ﷲ އިންސާނާ މާތް ކުރައްވާފައިވަނީ އިންސާނުންގެ އުފެއްދެވުމާ ހަމައިން ފެށިގެންނެވެ. މާތް ﷲ އިންސާނާ މާތް ކުރައްވާފައިވާކަން އަންނަނިވި ނުކުތާތަކުން ހާމަވެއެވެ. (1) މާތް ﷲ އިންސާނުން އުފައްދަވާކަމުގެ ޚަބަރު މަލާއިކަތުންނަށް ކުރިން
(41) މުސްލިމު ނޫން ޤައުމެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ މުސްލިމުންނަށް ކުރިމަތިވާ އެންމެބޮޑު އުނދަގޫކަމަކީ: ޞައްޙަ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތަކުން ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދިނުމެވެ. އަދި މިފަދަ ޤައުމުތަކުގައި ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހެއެވެ. އެއީ؛ ޢަޤީދާގެގޮތުން، ނުވަތަ އަޚްލާޤީގޮތުން،
(31) އިޖްތިމާޢީގޮތުން ކުއްޖާގެ ހުނަރުތައް ކުރިއަރުވައިދޭނޭ މުހިއްމު ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި: * ކުއްޖާގެ ކިބައިގައި އިޖްތިމާޢީ ވިސްނުންތެރިކަން ކުރިއެރުވުން: މިކަމަކީ އެހެންމީހުންނާ ގުޅުންބަދަހިކުރުމުގެ ޤާބިލުކަމަށް އެހީތެރިވެދޭނެކަމެކެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ޝުޢޫރުތައް ދެނެގަތުމާއި، އެބައިމީހުންނަށް ޖަވާބުދާރީވުމަށްވެސް
(21) ޠާހިރު ކިތައް އަންހެންކުދިންނެއް، އެކުދިންގެ އެކުވެރިންނާ އެއްވައްތަރުވުމަށް ދޫކޮށްލުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެގޮތުން ރަނގަޅުމަގުން ކައްސާލައިގެން ގޮސްފައިވޭތޯއެވެ! ހެޔޮމަގުގައި ތިބި ކިތައް ފިރިހެންކުދިންނެއް ގޯސްމީހުންނާޖެހިގެން ޖަރީމާތަކާއި މަސްތުވާތަކެތީގެ ތެރެއަށް ފޭދިގެން ގޮސްފައިވޭތޯއެވެ! ފަރުވާކުރުމަށްވުރެ ހެޔޮވެގެންވަނީ ރައްކާތެރިވުމެވެ.
(11) މުސްލިމެއްގެ މައްޗަށް ވަނީ، އޭނާގެ ދަރިން ކުޑައިރުގައި ނަމާދުގެ ކަންކަން އުނގަންނައިދިނުމެވެ. ފަހެ، އެ ކުދިންގެ އުމުރުން ހަތް އަހަރުވުމުން ނަމާދުކުރަން އަމުރުކުރުމެވެ. އަދި ދިހަ އަހަރުވުމުން އަދަބުދީގެންވެސް ނަމާދުކުރުވުމެވެ. ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ
ފަހެ، މިއީ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމާގުޅޭގޮތުން އައްޝައިޚު މުޙައްމަދު ޞާލިޙު އަލްމުނައްޖިދު حفظه الله ޝާއިޢުކުރައްވާފައިވާ “48 فائدة في تربية الأولاد” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد
(29) ހެނދުނާއި ހަވީރަށް ޚާއްޞަކުރުމެއްނެތި، ދުވަހުގެ ކޮންމެ ވަގުތެއްގައިވެސް ކިޔެވިދާނެ ޛިކުރުތަކުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ޛިކުރުތައް ހިމެނެއެވެ. ((سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ)) 3 ފަހަރު ކިޔުން. ((سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ رِضَا
(28) ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކުގެ ތެރެއިން ޞައްޙަ ޛިކުރުތައް ބަޔާންކޮށްލަމެވެ. ހެނދުނާއި ހަވީރު ކިޔުމަށް އައިސްފައިވާ އެ ޛިކުރުތައް އެކުއެކީގައެވެ. އަދި އެ ޛިކުރުތަކާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކުރުމުގެ ގޮތުން، އެ ޛިކުރުތަކުގައިވާ މުހިއްމު ކަލިމަތަކާއި
(19) ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކާއި، ނަމާދުތަކުގެ ފަހުގައި ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޛިކުރުތަކާއި، ރޭގަނޑާއި ދުވާލުގެ އެކި ވަގުތުތަކާއި އެކި ޙާލަތްތަކަށާއި އެކި ސަބަބުތަކުގައި ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޛިކުރުތައްކުރުން މަތީގައި ދެމިހުންނަމީހަކު ވެގެންދާނީ ﷲ މަތިން
(13) ﷲ ތަޢާލާ މަތިން ކުރާ ޛިކުރުތަކުގެ ދެ ވައްތަރެއްވެއެވެ. އެއީ މުޠުލަޤާއި މުޤައްޔަދެވެ. މުޠުލަޤަކީ: އެއީ ހުރިހާ ވަގުތެއްގައާއި، ހުރިހާ ތަނެއްގައާއި، ހުރިހާ ޙާލަތެއްގައިވެސް ކިޔުމަށް އައިސްފައިވާ ޛިކުރުތަކެވެ. ވަކި ވަގުތަކަށް، ނުވަތަ
(7) ޚުޝޫޢަތްތެރިކަމާއެކު ޛިކުރުކުރާމީހަކީ: އެ ޛިކުރުކުރުމުގައި އެމީހެއްގެ ހިތާއި، ދުލާއި، ހަށިގަނޑު ބައިވެރިކުރާމީހެކެވެ. އޭނާގެ ދުލުން ޛިކުރުތައް ކިޔަމުންދާއިރު، އޭނާގެ ހިތް މަޑުމޮޅިވެ، އޭނާގެ ގުނަންތައް ޚުޝޫޢަތްތެރިވާނެއެވެ. (8) ޛިކުރުކުރުމާމެދު ޣާފިލުވުމުގެ ތެރޭގައި: ޛިކުރުތަކުގެ
މި ފޮތަކީ މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙުލް މުނައްޖިދު حفظه الله ޝާއިޢުކުރައްވާފައިވާ “31 فائدة في أذكار الصباح والمساء” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد لله،
(11) ސާބިތުވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި: ޞާލިޙުންނާއި ހެޔޮކަމުގައި ސާބިތުވެތިބިމީހުންނާ އެކުވެއުޅުންވެއެވެ. ފަހެ، މިއީ ﷲގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ވާގިވެރިކަމަށްފަހު ހެޔޮކަމުގައި ސާބިތުވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ ހެޔޮ ވާގިވެރިކަމެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ ތައުފީޤަށްފަހު،
ޙަރާމް ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ފިރިހެނުން އަޅާ ރަންފަދަ ޙަރާމްގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރާ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދޭންޖެހޭނެއެވެ. މިކަމުގެ ދަލީލަކީ އިޖްމާޢުއެވެ. އައްޝާފިޢީ([1]) އާއި، އައްރާފިޢީ([2]) މިގޮތަށް އިޖްމާޢު ނަޤުލުކުރައްވާފައިވެއެވެ. ވިޔަފާރި ކުރުމަށްޓަކައި ގެންގުޅޭ ގަހަނާއިން ޒަކާތްދިނުން ވިޔަފާރިކުރުމުގެ
މާތް ﷲ ވަނީ މުސްލިމުންގެ ތެރެއިން މަރުވާ މީހުންނަށާއި ދިރިތިބީންނަށް ހެވެއްގެ ގޮތުގައި ކަށުނަމާދު ޝަރުޢުކުރައްވާފައެވެ.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد لله، والصلاة والسلام على رسول الله، أما بعد: ފަހެ، މިއީ ނަމާދުގައި ޚުޝޫޢަތްތެރިވުމާގުޅޭ ޚުލާޞާއެކެވެ. މިއީ މި މައުޟޫގައި އައްޝައިޚު މުޙައްމަދު ޞާލިޙު އަލްމުނައްޖިދު
މާތް ﷲ އިންސާނާ މާތް ކުރައްވާފައިވަނީ އިންސާނުންގެ އުފެއްދެވުމާ ހަމައިން ފެށިގެންނެވެ. މާތް ﷲ އިންސާނާ މާތް ކުރައްވާފައިވާކަން އަންނަނިވި ނުކުތާތަކުން ހާމަވެއެވެ. (1) މާތް ﷲ އިންސާނުން އުފައްދަވާކަމުގެ ޚަބަރު މަލާއިކަތުންނަށް ކުރިން
(41) މުސްލިމު ނޫން ޤައުމެއްގައި ދިރިއުޅެމުންދާ މުސްލިމުންނަށް ކުރިމަތިވާ އެންމެބޮޑު އުނދަގޫކަމަކީ: ޞައްޙަ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތަކުން ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދިނުމެވެ. އަދި މިފަދަ ޤައުމުތަކުގައި ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހެއެވެ. އެއީ؛ ޢަޤީދާގެގޮތުން، ނުވަތަ އަޚްލާޤީގޮތުން،
(31) އިޖްތިމާޢީގޮތުން ކުއްޖާގެ ހުނަރުތައް ކުރިއަރުވައިދޭނޭ މުހިއްމު ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި: * ކުއްޖާގެ ކިބައިގައި އިޖްތިމާޢީ ވިސްނުންތެރިކަން ކުރިއެރުވުން: މިކަމަކީ އެހެންމީހުންނާ ގުޅުންބަދަހިކުރުމުގެ ޤާބިލުކަމަށް އެހީތެރިވެދޭނެކަމެކެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ޝުޢޫރުތައް ދެނެގަތުމާއި، އެބައިމީހުންނަށް ޖަވާބުދާރީވުމަށްވެސް
(21) ޠާހިރު ކިތައް އަންހެންކުދިންނެއް، އެކުދިންގެ އެކުވެރިންނާ އެއްވައްތަރުވުމަށް ދޫކޮށްލުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެގޮތުން ރަނގަޅުމަގުން ކައްސާލައިގެން ގޮސްފައިވޭތޯއެވެ! ހެޔޮމަގުގައި ތިބި ކިތައް ފިރިހެންކުދިންނެއް ގޯސްމީހުންނާޖެހިގެން ޖަރީމާތަކާއި މަސްތުވާތަކެތީގެ ތެރެއަށް ފޭދިގެން ގޮސްފައިވޭތޯއެވެ! ފަރުވާކުރުމަށްވުރެ ހެޔޮވެގެންވަނީ ރައްކާތެރިވުމެވެ.
(11) މުސްލިމެއްގެ މައްޗަށް ވަނީ، އޭނާގެ ދަރިން ކުޑައިރުގައި ނަމާދުގެ ކަންކަން އުނގަންނައިދިނުމެވެ. ފަހެ، އެ ކުދިންގެ އުމުރުން ހަތް އަހަރުވުމުން ނަމާދުކުރަން އަމުރުކުރުމެވެ. އަދި ދިހަ އަހަރުވުމުން އަދަބުދީގެންވެސް ނަމާދުކުރުވުމެވެ. ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ
ފަހެ، މިއީ ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމާގުޅޭގޮތުން އައްޝައިޚު މުޙައްމަދު ޞާލިޙު އަލްމުނައްޖިދު حفظه الله ޝާއިޢުކުރައްވާފައިވާ “48 فائدة في تربية الأولاد” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد
(29) ހެނދުނާއި ހަވީރަށް ޚާއްޞަކުރުމެއްނެތި، ދުވަހުގެ ކޮންމެ ވަގުތެއްގައިވެސް ކިޔެވިދާނެ ޛިކުރުތަކުގެ ތެރޭގައި އަންނަނިވި ޛިކުރުތައް ހިމެނެއެވެ. ((سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ)) 3 ފަހަރު ކިޔުން. ((سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ رِضَا
(28) ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކުގެ ތެރެއިން ޞައްޙަ ޛިކުރުތައް ބަޔާންކޮށްލަމެވެ. ހެނދުނާއި ހަވީރު ކިޔުމަށް އައިސްފައިވާ އެ ޛިކުރުތައް އެކުއެކީގައެވެ. އަދި އެ ޛިކުރުތަކާމެދު ވިސްނާ ފިކުރުކުރުމުގެ ގޮތުން، އެ ޛިކުރުތަކުގައިވާ މުހިއްމު ކަލިމަތަކާއި
(19) ހެނދުނާއި ހަވީރުގެ ޛިކުރުތަކާއި، ނަމާދުތަކުގެ ފަހުގައި ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޛިކުރުތަކާއި، ރޭގަނޑާއި ދުވާލުގެ އެކި ވަގުތުތަކާއި އެކި ޙާލަތްތަކަށާއި އެކި ސަބަބުތަކުގައި ކިޔުމަށް ވާރިދުވެފައިވާ ޛިކުރުތައްކުރުން މަތީގައި ދެމިހުންނަމީހަކު ވެގެންދާނީ ﷲ މަތިން
(13) ﷲ ތަޢާލާ މަތިން ކުރާ ޛިކުރުތަކުގެ ދެ ވައްތަރެއްވެއެވެ. އެއީ މުޠުލަޤާއި މުޤައްޔަދެވެ. މުޠުލަޤަކީ: އެއީ ހުރިހާ ވަގުތެއްގައާއި، ހުރިހާ ތަނެއްގައާއި، ހުރިހާ ޙާލަތެއްގައިވެސް ކިޔުމަށް އައިސްފައިވާ ޛިކުރުތަކެވެ. ވަކި ވަގުތަކަށް، ނުވަތަ
(7) ޚުޝޫޢަތްތެރިކަމާއެކު ޛިކުރުކުރާމީހަކީ: އެ ޛިކުރުކުރުމުގައި އެމީހެއްގެ ހިތާއި، ދުލާއި، ހަށިގަނޑު ބައިވެރިކުރާމީހެކެވެ. އޭނާގެ ދުލުން ޛިކުރުތައް ކިޔަމުންދާއިރު، އޭނާގެ ހިތް މަޑުމޮޅިވެ، އޭނާގެ ގުނަންތައް ޚުޝޫޢަތްތެރިވާނެއެވެ. (8) ޛިކުރުކުރުމާމެދު ޣާފިލުވުމުގެ ތެރޭގައި: ޛިކުރުތަކުގެ
މި ފޮތަކީ މުޙައްމަދު ބުން ޞާލިޙުލް މުނައްޖިދު حفظه الله ޝާއިޢުކުރައްވާފައިވާ “31 فائدة في أذكار الصباح والمساء” މި ފޮތުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ الحمد لله،
(11) ސާބިތުވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި: ޞާލިޙުންނާއި ހެޔޮކަމުގައި ސާބިތުވެތިބިމީހުންނާ އެކުވެއުޅުންވެއެވެ. ފަހެ، މިއީ ﷲގެ ޙަޟްރަތުން ލިބޭ ވާގިވެރިކަމަށްފަހު ހެޔޮކަމުގައި ސާބިތުވުމުގެ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އެންމެ ހެޔޮ ވާގިވެރިކަމެވެ. ﷲ ތަޢާލާގެ ތައުފީޤަށްފަހު،
