މިއީ ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ މަޝްހޫރު ޢިލްމުވެރިއެއްކަމުގައިވާ ފަޟީލަތުއްޝައިޚް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް އަލްމުނައްޖިދު حفظه الله ގެ ރިސާލާއެއްކަމަށްވާ (أربعون نصيحة لإصلاح البيوت) ގެ ތަރުޖަމާއެވެ.
އިސްލާމްދީނުގެ އެންމެ މުހިންމު ދެ މަސްދަރަކީ ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ސުންނަތެވެ.
އިންސާނުން މަގުފުރެއްދުމަށްޓަކައި ލެހެއްޓެވިގެންވާ މީހަކަށްވުމަށް، ﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި އިބިލީސް އެދިދެންނެވިއެވެ. އަދި މިކަން ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ބޮޑާކަމާއެކު އިބިލީސް އިޢުލާންކުރިއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. އަޅުގަނޑުމެން އަބަދުވެސް ﷲ ތަޢާލާއަށް ކިޔަމަންތެރިކަން އަދާކޮށް، ފާފަތަކާއި ހަވާނަފްސާއި ދެކޮޅަށް އެއިލާހުގެ އެހީތެރިކަމާއި ރައްކަތެރިކަމަށް އެދެންވާނެއެވެ. އިބިލީސް
އާދަމުގެފާނާއި ޙައްވާގެފާނު (عليهما السلام)އަށް ކުރެވުނު ފާފައިގެ ބޮޑުކަން އިޙްސާސްވުމުން އެކަމާ ހިތާމަކޮށް، އެދެބޭފުޅުން ﷲ ތަޢާލާއަށް ތައުބާވާން ބޭނުންފުޅުވިއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ އެބޭކަލުންނަށް ތައުބާގެ މަގު ދެއްކެވިއެވެ.
މަރްޘަދު ބުން އަބީ މަރްޘަދު ކިޔާ ބޭކަލަކު އުޅުއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ މައްކާއިން މަދީނާއާއި ހަމައަށް އަސީރުން އުފުލައިދޭބޭކަލެވެ.
ތިޔަބައިމީހުންގެ ކުރިން އައި މީހުންގެ ތެރޭގައި ނުވަދިހަނުވަ މީހުން ޤަތުލުކުރި މީހަކުވިއެވެ. ފަހެ ބިންމަތީގައިވާ އެންމެ ޢިލްމުވެރި މީހަކާބެހޭގޮތުން އޭނާ ސުވާލުކުރިއެވެ.
އޭ ﷲގެ އަޅާއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަނީ ތައުބާގެ ދޮރު ހުޅުވައިލައްވާފައެވެ. ފަހެ ތިބާ (އެދޮރުން) ނުވަންނާނަން ހެއްޔެވެ.
އަހަރެން ޔަތީމު ކުއްޖެއްގެ މުދާނަހަމަ ގޮތުގައި އަތުލައި، އޭގެން ވިޔަފާރިއެއް ފެށީމެވެ. އެމުދާ އެތައް ގުނައަކުން އިތުރުވެ ވަރަށް ބޮޑު ފައިދާއެއް އަހަންނަށްވިއެވެ.
ތައުބާވުމާއިގުޅޭ މުހިއްމު ފަތުވާތައް ތިބާ ބުނެފާނެއެވެ. “އަހަރެން ތައުބާވާން ބޭނުމެވެ. އެކަމަކު ތައުބާވުމާބެހޭ ޙުކުމުތައް އަހަންނަކަށް ނޭނގެއެވެ. އަދި އަހަރެންގެ ސިކުނޑީގައި ބައިވަރު ސުވާލުތައްވެއެވެ. ފާފަތަކުން ފުރިހަމައަށް ތައުބާވުމާއި ގުޅޭގޮތުންނެވެ. އަދި އަހަރެން އިހުމާލުވެފައުވާ
އަހަރެން އިޢުތިރާފުވާންވީތަ؟ ސުވާލުކުރިމީހަކު ހިތާމަވެރި އަޑަކުން އެހިއެވެ. “އަހަރެން ތައުބާވާން ބޭނުމެވެ. އެކަމަކު އަހަރެން ކޮށްފައިވާ ފާފަތަކަށް އިޢުތިރާފުވުން އަހަރެންގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވޭ ހެއްޔެވެ؟ ކޯޓުގައި ޤާޟީގެ ކުރިމަތީގައި އަހަރެން ކޮށްފައިވާ ހުރިހާ ކަންތައްތައް
ތިބާ ބުނެފާނެއެވެ. “އަހަރެން ބައިވަރު ފާފަތައް ކުރީމެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާއަށް ތައުބާވީމެވެ. އެކަމަކު އެފާފަތަކުގެ ސަބަބުން އަހަންނަށް އުނދަގޫވެއެވެ.
އަހަރެން ތައުބާވާން ބޭނުމެވެ. އެކަމަކު އަހަރެންގެ ދުވަސްވީ ރައްޓެހިން އަހަރެންނަށް ބިރުދައްކައެވެ. މީސްތަކުންގެ ތެރޭގައި އަހަރެން ފަޟީޙަތްކޮށް އަހަރެންގެ ސިއްރުތައް ހާމަކުރާނެކަމުގައި އެމީހުން ބުނެއެވެ.
ނުބައިމީހުން އަހަރެންނާ ދިމާކުރަނީ ތިބާ ބުނެފާނެއެވެ. “އަހަރެންގެ އެކުވެރިންގެ ތެރެއިން ނުބައިމީހުން އަހަރެން ކޮންމެ ތަނަކަށް ދިޔަޔަސް އަހަރެންގެ ފަހަތުން އަންނަނީއެވެ. އެމީހުންނަށް އަހަންނަށް ބަދަލެއް އައިކަން އެނގުމުން، އަހަންނާ ދެކޮޅުވެ އިދިކީލިވެއްޖެއެވެ. އަދި
ފާފައެއް ކުރެވުމުން އަހަރެން ކަންތައްކުރަންޖެހޭނީ ކިހިނެތް؟ ތިބާ ބުނެފާނެއެވެ. “އަހަންނަށް ފާފައެއް ކުރެވުމުން ވަޤުތުން ތައުބާވާނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ؟ އަދި ފާފާކުރެވުމުން ލަސްނުކޮށް އަހަރެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ވޭހެއްޔެވެ؟” ފަހެ ޖަވާބަކީ: ފާފައެއްކުރެވުމަށްފަހު ކުރުން
ގިނަ ފާޙިޝްކަންތައްތަކެއް ފުއްސަވާދެއްވުމަކީ ﷲ ތަޢާލާއަށް ދަތިކަމެއްކަމުގައި ޤަބޫލުކުރާ މީހުންނަށްޓަކައި މިޙަދީޘް މިތާނގައި ގެނެސްދޭނަމެވެ.
މިއީ ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ މަޝްހޫރު ޢިލްމުވެރިއެއްކަމުގައިވާ ފަޟީލަތުއްޝައިޚް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް އަލްމުނައްޖިދު حفظه الله ގެ ރިސާލާއެއްކަމަށްވާ (أربعون نصيحة لإصلاح البيوت) ގެ ތަރުޖަމާއެވެ.
އިސްލާމްދީނުގެ އެންމެ މުހިންމު ދެ މަސްދަރަކީ ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ގެ ސުންނަތެވެ.
އިންސާނުން މަގުފުރެއްދުމަށްޓަކައި ލެހެއްޓެވިގެންވާ މީހަކަށްވުމަށް، ﷲގެ ޙަޟްރަތުގައި އިބިލީސް އެދިދެންނެވިއެވެ. އަދި މިކަން ﷲ ތަޢާލާގެ ޙަޟްރަތުގައި ބޮޑާކަމާއެކު އިބިލީސް އިޢުލާންކުރިއެވެ.
الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه أجمعين. އަޅުގަނޑުމެން އަބަދުވެސް ﷲ ތަޢާލާއަށް ކިޔަމަންތެރިކަން އަދާކޮށް، ފާފަތަކާއި ހަވާނަފްސާއި ދެކޮޅަށް އެއިލާހުގެ އެހީތެރިކަމާއި ރައްކަތެރިކަމަށް އެދެންވާނެއެވެ. އިބިލީސް
އާދަމުގެފާނާއި ޙައްވާގެފާނު (عليهما السلام)އަށް ކުރެވުނު ފާފައިގެ ބޮޑުކަން އިޙްސާސްވުމުން އެކަމާ ހިތާމަކޮށް، އެދެބޭފުޅުން ﷲ ތަޢާލާއަށް ތައުބާވާން ބޭނުންފުޅުވިއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ އެބޭކަލުންނަށް ތައުބާގެ މަގު ދެއްކެވިއެވެ.
މަރްޘަދު ބުން އަބީ މަރްޘަދު ކިޔާ ބޭކަލަކު އުޅުއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ މައްކާއިން މަދީނާއާއި ހަމައަށް އަސީރުން އުފުލައިދޭބޭކަލެވެ.
ތިޔަބައިމީހުންގެ ކުރިން އައި މީހުންގެ ތެރޭގައި ނުވަދިހަނުވަ މީހުން ޤަތުލުކުރި މީހަކުވިއެވެ. ފަހެ ބިންމަތީގައިވާ އެންމެ ޢިލްމުވެރި މީހަކާބެހޭގޮތުން އޭނާ ސުވާލުކުރިއެވެ.
އޭ ﷲގެ އަޅާއެވެ. ﷲ ތަޢާލާ ވަނީ ތައުބާގެ ދޮރު ހުޅުވައިލައްވާފައެވެ. ފަހެ ތިބާ (އެދޮރުން) ނުވަންނާނަން ހެއްޔެވެ.
އަހަރެން ޔަތީމު ކުއްޖެއްގެ މުދާނަހަމަ ގޮތުގައި އަތުލައި، އޭގެން ވިޔަފާރިއެއް ފެށީމެވެ. އެމުދާ އެތައް ގުނައަކުން އިތުރުވެ ވަރަށް ބޮޑު ފައިދާއެއް އަހަންނަށްވިއެވެ.
ތައުބާވުމާއިގުޅޭ މުހިއްމު ފަތުވާތައް ތިބާ ބުނެފާނެއެވެ. “އަހަރެން ތައުބާވާން ބޭނުމެވެ. އެކަމަކު ތައުބާވުމާބެހޭ ޙުކުމުތައް އަހަންނަކަށް ނޭނގެއެވެ. އަދި އަހަރެންގެ ސިކުނޑީގައި ބައިވަރު ސުވާލުތައްވެއެވެ. ފާފަތަކުން ފުރިހަމައަށް ތައުބާވުމާއި ގުޅޭގޮތުންނެވެ. އަދި އަހަރެން އިހުމާލުވެފައުވާ
އަހަރެން އިޢުތިރާފުވާންވީތަ؟ ސުވާލުކުރިމީހަކު ހިތާމަވެރި އަޑަކުން އެހިއެވެ. “އަހަރެން ތައުބާވާން ބޭނުމެވެ. އެކަމަކު އަހަރެން ކޮށްފައިވާ ފާފަތަކަށް އިޢުތިރާފުވުން އަހަރެންގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވޭ ހެއްޔެވެ؟ ކޯޓުގައި ޤާޟީގެ ކުރިމަތީގައި އަހަރެން ކޮށްފައިވާ ހުރިހާ ކަންތައްތައް
ތިބާ ބުނެފާނެއެވެ. “އަހަރެން ބައިވަރު ފާފަތައް ކުރީމެވެ. އަދި ﷲ ތަޢާލާއަށް ތައުބާވީމެވެ. އެކަމަކު އެފާފަތަކުގެ ސަބަބުން އަހަންނަށް އުނދަގޫވެއެވެ.
އަހަރެން ތައުބާވާން ބޭނުމެވެ. އެކަމަކު އަހަރެންގެ ދުވަސްވީ ރައްޓެހިން އަހަރެންނަށް ބިރުދައްކައެވެ. މީސްތަކުންގެ ތެރޭގައި އަހަރެން ފަޟީޙަތްކޮށް އަހަރެންގެ ސިއްރުތައް ހާމަކުރާނެކަމުގައި އެމީހުން ބުނެއެވެ.
ނުބައިމީހުން އަހަރެންނާ ދިމާކުރަނީ ތިބާ ބުނެފާނެއެވެ. “އަހަރެންގެ އެކުވެރިންގެ ތެރެއިން ނުބައިމީހުން އަހަރެން ކޮންމެ ތަނަކަށް ދިޔަޔަސް އަހަރެންގެ ފަހަތުން އަންނަނީއެވެ. އެމީހުންނަށް އަހަންނަށް ބަދަލެއް އައިކަން އެނގުމުން، އަހަންނާ ދެކޮޅުވެ އިދިކީލިވެއްޖެއެވެ. އަދި
ފާފައެއް ކުރެވުމުން އަހަރެން ކަންތައްކުރަންޖެހޭނީ ކިހިނެތް؟ ތިބާ ބުނެފާނެއެވެ. “އަހަންނަށް ފާފައެއް ކުރެވުމުން ވަޤުތުން ތައުބާވާނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ؟ އަދި ފާފާކުރެވުމުން ލަސްނުކޮށް އަހަރެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ވޭހެއްޔެވެ؟” ފަހެ ޖަވާބަކީ: ފާފައެއްކުރެވުމަށްފަހު ކުރުން
ގިނަ ފާޙިޝްކަންތައްތަކެއް ފުއްސަވާދެއްވުމަކީ ﷲ ތަޢާލާއަށް ދަތިކަމެއްކަމުގައި ޤަބޫލުކުރާ މީހުންނަށްޓަކައި މިޙަދީޘް މިތާނގައި ގެނެސްދޭނަމެވެ.
