ޛުލް ޤަރްނައިން ރަސްގެފާނުގެ ތިންވަނަ ދަތުރުފުޅު އެކަލޭގެފާނަކީ ބިމުގައި ގިނަގިނައިން ދަތުރުކުރައްވާ އުޅުއްވި ބޭކަލެކެވެ. ނަމަވެސް ﷲ ތަޢާލާ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައި މިވަނީ އެކަލޭގެފާނުގެ ތިން ދަތުރުފުޅެއްގެ ވާހަކައެވެ. މިފަހަރުގެ ދަތުރުފުޅުގައި އެކަލޭގެފާނު
ބަންގި ޝަރުޢުކުރެއްވުން: ޢަބްދުﷲ ބުން ޢުމަރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ ކިބައިން އިމާމް ބުޚާރީއާއި އިމާމް މުސްލިމް ރިވާކުރައްވާފައިވާފައިވެއެވެ. މުސްލިމުން ފުރަމަތަމަ މަދީނާއަށް ހިޖުރަކުރެއްވި ދުވަސްވަރު، ނަމާދު ވަގުތު ވާނޭ އިރަކަށް އިންތިޒާރު ކުރުމަށްޓަކައި މީސްތަކުން
ޛުލް ޤަރްނައިން ރަސްގެފާނުގެ ފުރަތަމަ ދަތުރު އެކަލޭގެފާނު އެއްމެ ފުރަތަމަ ދަތުރުގައި ވަޑައިގެންނެވީ މަޣުރިބާއި ދިމާއަށެވެ. އެއީ އެކަލޭގެފާނު އެވަގުތު ހުންނެވި ތަނުގެ ގޮތުން އެކަލޭގެފާނަށް މަޣުރިބު ފަރާތެވެ. އެދުވަސްވަރުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ މަޣުރިބު ފަރާތަކީ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ރަސޫލުކަމުގެ ތެދުކަން ސާބިތު ކުރުމަށްޓަކައި، މައްކާގެ މުޝްރިކުން ޔަހޫދީން ބުނިބުނުމެއްގެ މަތިން އެކަލޭގެފާނާއި ސުވާލުތަކެއް ކުރިމަތި ކުރެއްވިއެވެ. އޭގެތެރެއިން އެއް ސުވާލަކަށް އެމީހުން ކުރި ސުވާލަކީ، މުޅި ބިމުގައި
ނަމާދު ވަގުތު ފާއިތުވުމުގެ ސަބަބުން ފަހުން ގިނަ ނަމާދުތަކެއް އެއްކޮށްކުރާ މީހާގެ ބަންގި އާއި ޤަމަތް: ނިދުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހަނދާން ނެތުމުގެ ސަބަބުން ނަމާދެއް ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ގިނައިންވެސް ނަމާދުތަކެއް ވަގުތުން ފާއިތުވެއްޖެނަމަ،
އެނގި ވަޑައިގަންނަވާނޭފަދައިން، ﷲގެ ރަސޫލާ ސަލާމާއި ޞަލާވަތްލެވި އިބްރާހީމް ޢަލައިހިއްސަލާމަށްފަހު، ދެން ވަޑައިގެންނެވި ކޮންމެ ނަބިބޭކަލެއްވެސް ވަޑައިގެންނެވީ އެކަލޭގެފާނުގެ ދަރިކޮޅުންނެވެ. އެގޮތުން ﷲގެ ނަބިއްޔާ އައްޔޫބު ޢަލައިހިއްސަލާމް އަކީވެސް ﷲގެ ޚަލީލް އިބްރާހީމް ޢަލައިހިއްސަލާމްގެ
ބަންގިއާ ޤަމަތަކީ ވެސް ދެ އަޅުކަން ކަމުގައިވެފައި، އެދެއަޅުކަންވެސް އަދާކުރަން އައިސްފައިވާ ލަފްޒުތަކަކީ ވަކި ތަރުތީބަކުން، ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ ލަފްޒުތަކެއްކަމުގައިވުމުން، ތަރުތީބުން ނޫންގޮތަކަށް ބަންގިއާއި ޤަމަތް ގެނަސްގެންފިނަމަ ޞައްޙައެއް
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ މި ބަސްފުޅު (( ولَوْ يعْلَمُون مَا فِي العَتَمَةِ والصُّبْحِ لأتوهمُا ولَوْ حبوًا )) މާނަ: (( އަދި ޢިޝާ ނަމާދާއި ފަތިސްނަމާދުގައިވާ ހެޔޮކަން އެނގޭ
ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގެ ބައެއް ފައިދާތައް ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގެ ފައިދާތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. އޭގެތެރެއިން، ބައެއް ފައިދާތައް އަލްއިމާމް ޝާފިޢީ ރަޙިމަހުﷲ ގެ މި ބަސްފުޅުގައި ބަޔާން ކުރައްވާފައިވެއެވެ. تَغَرَّب عَنِ الأَوطانِ في طَلَبِ
ބަންގި ގޮވާމީހާގެ ކިބައިގައި ހުރުން މުސްތަޙައްބު ސިފަތައް 1 – ޢަދުލުވެރިއެއްކަމުގައިވުން ނުވަތަ އަމާނާތްތެރިއެއް ކަމުގައިވުން. 2 – ބާލިޣުވުން. ބާލިޣުނުވިޔަސް ތަންދޮރުވަކިވާ އުމުރަށްގޮސްފައިވާ ކުޑަކުއްޖާގެ ބަންގިވެސް ޞައްޙަވާނެއެވެ. އެއީ މީހުން ދައްކާވާހަކަ ފަހުމުވެ،
مقدمة الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه ومن اهتدى بهداه . އެކި އެކި މޫސުމީ ޗުއްޓީ ތަކުގައި މީސްތަކުން ކުރާ ދަތުރުތައް ވަރަށް
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ މިބަސްފުޅު (( ولوْ يعْلَمُونَ مَا فِي التَّهْجِير لاسْتبَقوا إَليْهِ )) މާނަ (( އަދި ނަމާދަށް އަވަސްވެގަތުމުގައިވާ ހެޔޮކަން އެނގޭނަމަ އެކަން ހާސިލްކުރުމަށް އެމީހުން އަވަސްވެގަތީހެވެ.
މުސްލިމު ރަށެއްގެ ބަޔަކު ބަންގިއާއި ޤަމަތް އެއްކޮށް ދޫކޮށްލުމުގެ ޙުކުމު ރަށެއްގެ އަހުލުވެރިން އެކީ އެކަށް ބަންގި އާއި ޤަމަތް ގޮވުން ދޫކޮށްލައިފިނަމަ އެ ފަރުޟު ގެނެސްގަތުމަށް ދާންދެން އެބަޔަކާއި ހަނގުރާމަކުރެވޭނެއެވެ. އެކަންކުރާނީ އިމާމް
عن أبي هريرةرضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال ) لَوْ يعْلمُ النَّاسُ مَا في النِّداءِ والصَّفِّ الأَولِ ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلاَّ
އިޢުތިކާފްގެ ބައެއް އަދަބުތައް ތިރީގައި މިބަޔާންކޮށްލަނީ އިޢުތިކާފަށް އިނުމުގައި ސަމާލުކަންދޭން ޖެހޭ އަދަބުތަކުގެ ތެރެއިން، ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތުގެ އަލީގައި ޢިލްމުވެރިން ބަޔާންކުރައްވާ ބައެއް އަދަބުތައް. 1 – އިޚްލާސްތެރި ނިޔަތަކާއި
1 – ދީނު ސާބިތުކޮށްދެއްވުމަށް އެދި ﷲ ތަޢާލާގެ ހަޟްރަތުގައި ގިނަގިނައިން ދުޢާކުރުން. 2 – އަޅުކަމުގައި ފަރުވާކުޑަ ނުކުރުން އަދި ޚާއްސަކޮށް ފަރުޟު ފަސްނަމާދު ޖަމާޢަތުގައި ކުރުމުގައި ދެމިހުރުން. 3 – ސުންނަތަށް
ޛުލް ޤަރްނައިން ރަސްގެފާނުގެ ތިންވަނަ ދަތުރުފުޅު އެކަލޭގެފާނަކީ ބިމުގައި ގިނަގިނައިން ދަތުރުކުރައްވާ އުޅުއްވި ބޭކަލެކެވެ. ނަމަވެސް ﷲ ތަޢާލާ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައި މިވަނީ އެކަލޭގެފާނުގެ ތިން ދަތުރުފުޅެއްގެ ވާހަކައެވެ. މިފަހަރުގެ ދަތުރުފުޅުގައި އެކަލޭގެފާނު
ބަންގި ޝަރުޢުކުރެއްވުން: ޢަބްދުﷲ ބުން ޢުމަރު ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުގެ ކިބައިން އިމާމް ބުޚާރީއާއި އިމާމް މުސްލިމް ރިވާކުރައްވާފައިވާފައިވެއެވެ. މުސްލިމުން ފުރަމަތަމަ މަދީނާއަށް ހިޖުރަކުރެއްވި ދުވަސްވަރު، ނަމާދު ވަގުތު ވާނޭ އިރަކަށް އިންތިޒާރު ކުރުމަށްޓަކައި މީސްތަކުން
ޛުލް ޤަރްނައިން ރަސްގެފާނުގެ ފުރަތަމަ ދަތުރު އެކަލޭގެފާނު އެއްމެ ފުރަތަމަ ދަތުރުގައި ވަޑައިގެންނެވީ މަޣުރިބާއި ދިމާއަށެވެ. އެއީ އެކަލޭގެފާނު އެވަގުތު ހުންނެވި ތަނުގެ ގޮތުން އެކަލޭގެފާނަށް މަޣުރިބު ފަރާތެވެ. އެދުވަސްވަރުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ މަޣުރިބު ފަރާތަކީ
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ރަސޫލުކަމުގެ ތެދުކަން ސާބިތު ކުރުމަށްޓަކައި، މައްކާގެ މުޝްރިކުން ޔަހޫދީން ބުނިބުނުމެއްގެ މަތިން އެކަލޭގެފާނާއި ސުވާލުތަކެއް ކުރިމަތި ކުރެއްވިއެވެ. އޭގެތެރެއިން އެއް ސުވާލަކަށް އެމީހުން ކުރި ސުވާލަކީ، މުޅި ބިމުގައި
ނަމާދު ވަގުތު ފާއިތުވުމުގެ ސަބަބުން ފަހުން ގިނަ ނަމާދުތަކެއް އެއްކޮށްކުރާ މީހާގެ ބަންގި އާއި ޤަމަތް: ނިދުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ހަނދާން ނެތުމުގެ ސަބަބުން ނަމާދެއް ނުވަތަ އެއަށްވުރެ ގިނައިންވެސް ނަމާދުތަކެއް ވަގުތުން ފާއިތުވެއްޖެނަމަ،
އެނގި ވަޑައިގަންނަވާނޭފަދައިން، ﷲގެ ރަސޫލާ ސަލާމާއި ޞަލާވަތްލެވި އިބްރާހީމް ޢަލައިހިއްސަލާމަށްފަހު، ދެން ވަޑައިގެންނެވި ކޮންމެ ނަބިބޭކަލެއްވެސް ވަޑައިގެންނެވީ އެކަލޭގެފާނުގެ ދަރިކޮޅުންނެވެ. އެގޮތުން ﷲގެ ނަބިއްޔާ އައްޔޫބު ޢަލައިހިއްސަލާމް އަކީވެސް ﷲގެ ޚަލީލް އިބްރާހީމް ޢަލައިހިއްސަލާމްގެ
ބަންގިއާ ޤަމަތަކީ ވެސް ދެ އަޅުކަން ކަމުގައިވެފައި، އެދެއަޅުކަންވެސް އަދާކުރަން އައިސްފައިވާ ލަފްޒުތަކަކީ ވަކި ތަރުތީބަކުން، ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އަރިހުން ވާރިދުވެފައިވާ ލަފްޒުތަކެއްކަމުގައިވުމުން، ތަރުތީބުން ނޫންގޮތަކަށް ބަންގިއާއި ޤަމަތް ގެނަސްގެންފިނަމަ ޞައްޙައެއް
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ މި ބަސްފުޅު (( ولَوْ يعْلَمُون مَا فِي العَتَمَةِ والصُّبْحِ لأتوهمُا ولَوْ حبوًا )) މާނަ: (( އަދި ޢިޝާ ނަމާދާއި ފަތިސްނަމާދުގައިވާ ހެޔޮކަން އެނގޭ
ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގެ ބައެއް ފައިދާތައް ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގެ ފައިދާތައް ވަރަށް ގިނައެވެ. އޭގެތެރެއިން، ބައެއް ފައިދާތައް އަލްއިމާމް ޝާފިޢީ ރަޙިމަހުﷲ ގެ މި ބަސްފުޅުގައި ބަޔާން ކުރައްވާފައިވެއެވެ. تَغَرَّب عَنِ الأَوطانِ في طَلَبِ
ބަންގި ގޮވާމީހާގެ ކިބައިގައި ހުރުން މުސްތަޙައްބު ސިފަތައް 1 – ޢަދުލުވެރިއެއްކަމުގައިވުން ނުވަތަ އަމާނާތްތެރިއެއް ކަމުގައިވުން. 2 – ބާލިޣުވުން. ބާލިޣުނުވިޔަސް ތަންދޮރުވަކިވާ އުމުރަށްގޮސްފައިވާ ކުޑަކުއްޖާގެ ބަންގިވެސް ޞައްޙަވާނެއެވެ. އެއީ މީހުން ދައްކާވާހަކަ ފަހުމުވެ،
مقدمة الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه ومن اهتدى بهداه . އެކި އެކި މޫސުމީ ޗުއްޓީ ތަކުގައި މީސްތަކުން ކުރާ ދަތުރުތައް ވަރަށް
ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ މިބަސްފުޅު (( ولوْ يعْلَمُونَ مَا فِي التَّهْجِير لاسْتبَقوا إَليْهِ )) މާނަ (( އަދި ނަމާދަށް އަވަސްވެގަތުމުގައިވާ ހެޔޮކަން އެނގޭނަމަ އެކަން ހާސިލްކުރުމަށް އެމީހުން އަވަސްވެގަތީހެވެ.
މުސްލިމު ރަށެއްގެ ބަޔަކު ބަންގިއާއި ޤަމަތް އެއްކޮށް ދޫކޮށްލުމުގެ ޙުކުމު ރަށެއްގެ އަހުލުވެރިން އެކީ އެކަށް ބަންގި އާއި ޤަމަތް ގޮވުން ދޫކޮށްލައިފިނަމަ އެ ފަރުޟު ގެނެސްގަތުމަށް ދާންދެން އެބަޔަކާއި ހަނގުރާމަކުރެވޭނެއެވެ. އެކަންކުރާނީ އިމާމް
عن أبي هريرةرضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال ) لَوْ يعْلمُ النَّاسُ مَا في النِّداءِ والصَّفِّ الأَولِ ثُمَّ لَمْ يَجِدُوا إِلاَّ
އިޢުތިކާފްގެ ބައެއް އަދަބުތައް ތިރީގައި މިބަޔާންކޮށްލަނީ އިޢުތިކާފަށް އިނުމުގައި ސަމާލުކަންދޭން ޖެހޭ އަދަބުތަކުގެ ތެރެއިން، ނަބިއްޔާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ސުންނަތުގެ އަލީގައި ޢިލްމުވެރިން ބަޔާންކުރައްވާ ބައެއް އަދަބުތައް. 1 – އިޚްލާސްތެރި ނިޔަތަކާއި
1 – ދީނު ސާބިތުކޮށްދެއްވުމަށް އެދި ﷲ ތަޢާލާގެ ހަޟްރަތުގައި ގިނަގިނައިން ދުޢާކުރުން. 2 – އަޅުކަމުގައި ފަރުވާކުޑަ ނުކުރުން އަދި ޚާއްސަކޮށް ފަރުޟު ފަސްނަމާދު ޖަމާޢަތުގައި ކުރުމުގައި ދެމިހުރުން. 3 – ސުންނަތަށް
